Ο προϊστάμενος της Διεύθυνσης Ετοιμότητας και Απόκρισης του ΕΟΔΥ, απαντά στην «Θ»
Η διαφορά με τα Rapid Tests, ο τρόπος απόρριψης και οι πιθανότητες ψευδώς θετικών ή ψευδώς αρνητικών αποτελεσμάτων
Βροχή τηλεφωνημάτων δέχθηκε το τελευταίο διάστημα η «Θ», αναφορικά με τον τρόπο διενέργειας των Self Tests, τον τρόπο απόρριψης του υλικού αλλά και τις πιθανότητες ψευδώς θετικών ή και ψευδώς αρνητικών αποτελεσμάτων.
Ερωτήματα στα οποία κλήθηκε να απαντήσει ο προϊστάμενος της διεύθυνσης ετοιμότητας και απόκρισης του Ε.Ο.Δ.Υ, κ. Σπύρος Σαπουνάς, ο οποίος παράλληλα αναφέρθηκε και στον «σκοπό» που εξυπηρετεί η εν λόγω παρέμβαση δημόσιας υγείας.
Ερ: Έχουν καταγραφεί αντίθετες απόψεις αναφορικά με τα Self Tests, που τα χαρακτηρίζουν ως «επικίνδυνα ιατρικά απόβλητα μετά την χρήση τους». Τι απαντάτε σε αυτό;
Απ: Όσον αφορά το αν είναι μολυσματικά ή όχι, το ερώτημα αυτό με βρίσκει έκπληκτο διότι όλα τα απορρίμματα της οικείας ενός επιβεβαιωμένου περιστατικού SARS-CoV-2, δυνητικά περιέχουν τον ιό. Όπως το χαρτομάντιλο για παράδειγμα που χρησιμοποιεί για να φυσήξει την μύτη του, όπως η χειροπετσέτες που χρησιμοποιεί ή όπως όλα τα χαρτιά που χρησιμοποιεί για να σκουπίσει το στόμα του, είναι ακριβώς στο ίδιο επίπεδο μολυσματικότητας με τα Self Tests. Οπότε η οδηγία που ισχύει διεθνώς – και την οποία έχει υιοθετήσει η χώρα μας – είναι ότι απορρίπτονται με προσοχή στα οικιακά απορρίμματα. Δεν υπάρχει κάποια ξεχωριστή διαδικασία. Ούτως ή άλλως θα πρέπει να φροντίζουμε να απορρίπτονται με προσοχή τα οικιακά μας απορρίμματα, ώστε αφενός να μην ρυπαίνεται το περιβάλλον και αφετέρου να μην εκτίθεται κανείς σε αυτά και να μην απειλείται η δημόσια υγεία της περιοχής. Αυτό δεν ισχύει όμως μόνον για τον κορωνοϊό. Είναι γενικός κανόνας. Έτσι, το Self Test που δεν περιέχει χημικά (οπότε δεν απαιτείται κάποιος ειδικός τρόπος απόρριψης) παρά μόνο το περιεχόμενο της ρινικής κοιλότητας, το περάμε όπως ακριβώς θα πρέπει να πετάξουμε ένα χαρτομάντιλο στο οποίο φυσάμε την μύτη μας μέσα στο σπίτι.
Ερ: Οι ίδιες απόψεις θέλουν την διενέργεια των εν λόγω test, ως μια καθαρά ιατρική πράξη που δεν μπορεί να γίνει από τον καθένα. Τι ισχύει;
Απ: Τα tests αυτά τα οποία έχει προμηθευτεί το ελληνικό κράτος είναι ρινικά τεστ ταχείας ανίχνευσης αντιγόνου SARS-CoV-2 με ένδειξη για αυτολήψη. Έχουν λάβει κατεπείγουσα έγκριση διάθεσης και χρήσης ως «αυτοδιαγνωστικά». Η διαδικασία αυτή της κατεπείγουσας έγκρισης διάθεσης και χρήσης, υιοθετήθηκε από πολλούς ευρωπαϊκούς ρυθμιστικούς οργανισμούς (Γερμανία, Ολλανδία, Τσεχία, Αυστρία και Πορτογαλία). Δεν είναι κάτι που έκανε μόνον η Ελλάδα. Είναι κάτι που ξεκίνησε η Ελλάδα με την δωρεάν διανομή και έχουν υιοθετήσει πολλές χώρες. Η διαφορά με τα Rapid Tests, είναι ότι αυτά αναφέρουν στις συσκευασίες (για τους κακοπροαίρετους) «Nasal» (που σημαίνει ρινικό) ενώ τα άλλα «nasopharyngeal» (ρινοφαρυγγικό) και όντως αυτά πρέπει να γίνουν από επαγγελματία υγείας γιατί είναι μια διαδικασία που απαιτεί γνώση της ανατομίας της περιοχής, εμπειρία και πιθανώς να είναι πιο λεπτομερής και πιο διεξοδική. Είναι άλλο όμως το οικιακό αυτοδιαγνωστικό τεστ που είναι ρινικό και έχει πάρει ειδική έγκριση – κατεπείγουσα- σε πολλές χώρες της Ευρώπης και στην χώρα μας και άλλο το ρινοφαρυγγικό τεστ ταχείας ανίχνευσης αντιγόνου που γίνεται από επαγγελματίες υγείας.
Ερ: Τι συμβαίνει αναφορικά με τις πιθανότητες για «ψευδώς αρνητικά» ή για «ψευδώς θετικά» αποτελέσματα των Self Tests;
Απ: Όσον αφορά στα ψευδώς θετικά, η σύσταση από την ελληνική κυβέρνηση είναι ότι θα πρέπει να γίνεται ένα δεύτερο επιβεβαιωτικό Rapid Test από επαγγελματία υγείας σύντομα (εντός 24 ωρών) προκειμένου να έχουμε καλύτερη εικόνα του τι έχει συμβεί. Αυτό όμως δεν το κάνεις μόνον προς επιβεβαίωση του αποτελέσματος αλλά και για να αποκτήσεις τα νόμιμα δικαιώματά σαν πολίτης, που απορρέουν από την νόσο σου με CoviD, δηλαδή αναρρωτική άδεια, απουσία από το σχολείο, κάποιο έγγραφο για κάποια ασφαλιστική και ο,τιδήποτε μπορεί να δικαιούσαι. Άρα αν κάποιος πολίτης θέλει όντως να λάβει ένα επίσημο έγγραφο από το κράτος ότι είναι φορέας του ιού ή νοσεί, θα πρέπει να προβεί σε δεύτερο επιβεβαιωτικό τεστ, το οποίο θα διευκρινίζει κιόλας αν υπήρχε ψευδώς θετικό, αρχικά, ή όχι. Όσον αφορά στα ψευδώς αρνητικά, ερευνητές του πανεπιστημίου του Yale σε μια πολύ πρόσφατη και πολύ μεγάλη δημοσίευση, έκαναν την παραδοχή ότι το 75% των πολιτών που θα ελάμβαναν Self Tests θα τα απέρριπταν απευθείας. Με μόνον το 25% των πολιτών λοιπόν να συμμορφώνεται σε αυτήν την ενέργεια, φαίνεται ότι οι ΗΠΑ κερδίζουν 15.700 θανάτους και 13 εκ. (νομίζω) μολύνσεις (1,3 τρις δολάρια). Είναι δυσθεώρητα τα νούμερα του οφέλους αυτής της παρέμαβσης δημόσιας υγείας. Άρα όντως μπορεί να υπάρχουν κάποια ψευδώς αρνητικά, αλλά μπροστά στο μεγάλο όφελος της παρέμβασης του να κάνουν όλοι οι πολίτες μόνοι τους, εύκολα, γρήγορα και ασφαλώς στο σπίτι τους τεστ, δεν συγκρίνεται. Είναι το κόστος – όφελος που «ζυγίζεται» σε κάθε παρέμβαση δημόσιας υγείας και το συγκεκριμένο «κόστος – όφελος», γέρνει πάρα πολύ υπέρ του οφέλους και για αυτόν τον λόγο υιοθετείται πλέον αυτή η ενέργεια και από άλλα κράτη. Γιατί ακόμη και σε οικονομικούς όρους αν θέλετε να μιλήσουμε – αν και εγώ μιλώ πάντα σε όρους ανθρώπινης ζωής και υγείας– το όφελος του να διαγνώσεις τόσους πολλούς – έγκαιρα και γρήγορα – είναι τεράστιο. Είναι μια μεγάλη παρέμβαση δημόσιας υγείας που έχει ως σκοπό την ανεύρεση των ολιγοσυμπτωματικών ή ασυμπτωματικών φορέων της νόσου, που δεν είχαν κανέναν λόγο να κάνουν τεστ νωρίτερα και κάνουν επειδή έχουν την δυνατότητα, με το αυτοδιαγνωστικό τεστ στο σπίτι τους. Αν μπορέσεις να τους βρεις και να τους περιορίσεις στο σπίτι αυτούς αλλά και τους οικείους τους και ειδοποιήσουν φίλους, οικογένεια, εργασιακό περιβάλλον κ.ο.κ, τότε σταματά η διασπορά της νόσου και διακόπτεται η αλυσίδα μετάδοσης.
Ερ: Που στοχεύουν επί της ουσίας, τα Self Tests;
Απ: Πρόκειται για μια τεράστια παρέμβαση που έχει πολύ μεγάλο επιστημονικό νόημα. Όταν στην Σλοβακία, έκαναν πολλά μαζικά τέτοια τεστ, είδαν ότι η μεταδοτικόττηα μειώθηκε κατά 50%. Είναι κάτι που – στο τελευταίο μίλι του αγώνα που δίνουμε – θα μας βοηθήσει πάρα πολύ. Εμείς θέλουμε αυτοί που θα κάνουν το τεστ και θα βγουν θετικοί, να μείνουν σπίτι και να προστατεύσουν την δική τους υγεία και την υγεία των συμπολιτών. Αυτός είναι ο στόχος. Όπως προανέφερα, όσοι θα βγαίνουν θετικοί, θα πηγαίνουν σε επαγγελματία υγείας, όπου επιθυμούν (ιδιωτικά ή δημόσια). Το κράτος προσφέρει στην σελίδα self-testing.gov.gr μια λίστα με σταθερές δομές όπου μπορεί ο πολίτης να κάνει δεύτερο τεστ και αυτά θα καταγράφονται ως Υπουργείο Υγείας. Ο τρόπος δεν μου είναι σαφής, για το αν θα έχει μια ξεχωριστή σήμανση στην ημερήσια έκθεση, αλλά αφού θα γίνει από επαγγελματία υγείας και θα είναι τεστ από αυτά που ούτως ή άλλως διενεργούμε μαζικά στην χώρα (έχουμε φτάσει στις 75.000 ημερησίως, που είναι πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο ανά πληθυσμό). Τα Self Tests, δεν θα καταγράφονται και δεν είναι αυτός ο σκοπός. Ο σκοπός είναι μια παρέμβαση δημόσιας υγείας, ώστε να διακοπεί η αλυσίδα μετάδοσης.
