Με αφορμή το φρικτό έγκλημα στις Πηγές του Δήμου Νέστου – Η έμφυλη βία, τα στερεότυπα και η κοινωνική κρίση
«Θύματα» του γονέα – θύτη και τα παιδιά – Να σταθούμε δίπλα τους με σεβασμό και όχι με οίκτο, σημειώνει η ίδια στην «Θ»
Ένα τραγικό συμβάν, συντάραξε την τοπική κοινωνία των Πηγών στον Δήμο Νέστου αλλά και την κοινή γνώμη σε όλη τη χώρα. Ο λόγος για την ανθρωποκτονία της 43χρονης Άϊντας, από τα χέρια του 55χρονου συζύγου της, η οποία προκάλεσε φρίκη στο πανελλήνιο, όπως και άλλα ειδεχθή εγκλήματα που ολοένα και αυξάνονται.
Δυστυχώς, όμως, τα θύματα στην προκειμένη περίπτωση (όπως και σε άλλες αντίστοιχες περιπτώσεις) δεν είναι ένα, αλλά τρία, αφού η άτυχη 43χρονη ήταν μητέρα δυο ανήλικων παιδιών, τα οποία σήμερα καλούνται να μεγαλώσουν από το ευρύτερο οικογενειακό περιβάλλον τους (ενδεχομένως) σε μια κλειστή κοινωνία.
Ποιοι λόγοι οδηγούν σε τέτοια φαινόμενα ανθρωποκτονιών, έμφυλης ή ενδοοικογενειακής βίας, βιασμών κ.α; Τι συμβαίνει στην «νοσηρή» κοινωνία μας; Πόσο έχει επηρεάσει την ζωή όλων μας, ο εγκλεισμός εξαιτίας της πανδημίας; Πως μπορούν να προστατευθούν τα εν ζωή «θύματα», ο πατέρας των οποίων αφαίρεσε με τα ίδια του τα χέρια την ζωή της μητέρας τους;
Σε όλα τα παραπάνω, απαντά μέσα από την «Θ» η Ψυχολόγος και Επιστημονικά Υπεύθυνη Κέντρου Πρόληψης «Έκφραση» Ν. Ξάνθης κ. Παγώνα Διούδη.
ΟΛΑ ΤΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ ΕΝΔΟΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗΣ ΚΑΙ ΕΜΦΥΛΗΣ ΒΙΑΣ, ΑΥΞΗΘΗΚΑΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΩΣ ΕΠΙ ΠΑΝΔΗΜΙΑΣ – ΝΟΣΟΥΜΕ ΩΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΛΑ ΚΑΙ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΑ ΕΠΙΠΕΔΑ
Αναλυτικότερα, η κ. Διούδη, επισήμανε ότι:
Η αλήθεια είναι ότι όλα αυτά τα περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας γενικότερα και ειδικότερα έμφυλης βίας και άρα η πιθανότητα να δολοφονηθεί μια γυναίκα έχουν αυξηθεί παγκοσμίως επί πανδημίας. Όχι ότι δεν υπήρχαν πριν, απλά παρατηρείται μια αύξηση μετά την πανδημία. Η έμφυλη βία δηλαδή, τείνει να γίνει με την σειρά της μια εξίσου φρικιαστική πανδημία και γινόμαστε καθημερινά μάρτυρες ολοένα και περισσότερων τέτοιων εγκλημάτων.
Είναι λοιπόν επιτατική η ανάγκη να διερευνηθεί το φαινόμενο, να αναληφθεί δράση, να αναληφθούν ευθύνες και να προληφθεί οποιοδήποτε άλλο ενδεχόμενο εγκλημάτων τέτοιου είδους. Πλέον, νομίζω ότι γίνεται ξεκάθαρο ότι πολλές γυναίκες δολοφονούνται λόγω του φύλου τους, για αυτό και πλέον γίνεται χρήση του όρου «γυναικοκτονία», άσχετα αν υπάρχουν διάφορες θεωρίες και απόψεις επί του όρου.
Το φαινόμενο αυτό είναι ενδεικτικό μιας γενικότερης κρίσης που κλονίζει συνολικά την κοινωνία μας. Είναι ένα φαινόμενο που δείχνει ότι σαν κοινωνία, νοσούμε σε πολλά και διαφορετικά επίπεδα. Και δυστυχώς θίγονται συχνά τα πιο «ευάλωτα» μέλη της κοινωνίας μας.
Η θέση της γυναίκας, η ισοτιμία της και τα δικαιώματά της, σε ατομικό και κοινωνικό επίπεδο, αποτελούν διαστάσεις του φαινομένου προς συζήτηση. Έχουν γίνει πολλά βήματα αλλά δεν έχουν φτάσει οι κοινωνίες μας σε σημείο ώστε να μιλάμε για την πλήρη ισοτιμία των δύο φύλων. Χρειάζονται αλλαγές στάσεων και αντιλήψεων, γιατί νομίζω πως καθημερινά αντιλαμβανόμαστε ότι υπάρχουν άτομα που δικαιολογούν, ανέχονται ή ακόμη χειρότερα αποδέχονται την βία κατά των γυναικών, κατηγορώντας συχνά τις γυναίκες για την βία την οποία βιώνουν (ενοχοποίηση θύματος) ότι το προκάλεσαν, ότι εκείνες έφταιγαν με την συμπεριφορά τους, ότι εκνεύρισαν, ότι έδωσαν δικαιώματα κλπ που «δικαιολογούν» την πράξη βίας που υπέστησαν. Οι συγκεκριμένες στάσεις, πηγάζουν αδιαμφισβήτητα από παραδοσιακές αντιλήψεις που εκλαμβάνουν τις γυναίκες ως υποδεέστερες, ως κατώτερες των ανδρών, ως «κτήμα» τους, παρέχοντας το δικαίωμα για χρήση βίας με στόχο τον έλεγχο των γυναικών.
ΑΚΟΜΗ ΚΑΙ ΤΑ «ΣΤΕΡΕΟΤΥΠΑ» ΜΕ ΤΑ ΟΠΟΙΑ ΜΕΓΑΛΩΝΟΥΜΕ ΤΟΥΣ ΥΙΟΥΣ ΜΑΣ, ΠΡΕΠΕΙ ΚΑΠΟΙΑ ΣΤΙΓΜΗ ΝΑ ΣΤΑΜΑΤΗΣΟΥΝ
Επίσης, η ίδια διευκρίνισε ότι:
Σαφώς η κάθε περίπτωση είναι ξεχωριστή και χρειάζεται να διερευνηθούν πολλοί παράγοντες γιατί συμμετέχουν διαφορετικά άτομα σε έγκλημα (εγώ δεν θα σταθώ σε αυτό καθαυτό το έγκλημα). Επομένως με αφορμή μια ακόμη γυναικοκτονία, μια ακόμη ανθρωποκτονία, μας δίνεται η δυνατότητα να δούμε κάποια πράγματα που σχετίζονται με την έμφυλη βία. Θεωρώ ότι ακόμη και τα στερεότυπα με τα οποία μεγαλώνουμε τους υιούς μας (όπως το «οι άνδρες δεν κλαίνε» ή «πρόσεξε μην σε κάνει ο,τι θέλει η γυναίκα σου» ή «πονηρές οι γυναίκες και αθώοι οι άνδρες» κ.α) θα πρέπει κάποια στιγμή να σταματήσουν να υπάρχουν, γιατί καλλιεργούν στάσεις και αντιλήψεις σύμφωνα με τις οποίες τα παιδιά που αργότερα γίνονται ενήλικες, συνάπτουν σχέσεις και τις προσδιορίζουν ή τις ορίζουν κάτω από ένα συγκεκριμένο σκεπτικό.
Επίσης, οι διαφορές στους ρόλους που έχουν δοθεί σε κάθε φύλο, η πατριαρχία και όλα αυτά, είναι διαστάσεις του φαινομένου για τις οποίες είμαστε όλοι υπεύθυνοι για να μπορέσουν να αλλάξουν, να αμφισβητηθούν και στην θέση τους να μπουν πιο υγιείς μέθοδοι ανατροφής αγοριών και κοριτσιών, συν το γεγονός ότι – σαφώς – υπάρχει και το κομμάτι των νομοθετικών αλλαγών (ένας άλλος τομέας όπου ίσως και εκεί χρειάζεται να υπάρξουν μεταρρυθμίσεις).
«ΘΥΜΑΤΑ» ΤΟΥ ΓΟΝΕΑ ΠΟΥ ΕΠΙΛΕΓΕΙ ΝΑ ΠΡΟΒΕΙ ΣΕ ΑΥΤΗΝ ΤΗΝ ΠΡΑΞΗ ΚΑΙ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ – ΝΑ ΣΤΑΘΟΥΜΕ ΔΙΠΛΑ ΤΟΥΣ ΩΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑ, ΟΧΙ ΜΕ ΟΙΚΤΟ ΑΛΛΑ ΜΕ ΣΕΒΑΣΜΟ
Με αφορμή την παραπάνω αναφορά στα παιδιά όμως, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι πολλές φορές τα παιδιά είναι «θύματα» μιας τραγικής (όπως αυτή στις Πηγές του Δήμου Νέστου) κατάστασης. Στην προκειμένη περίπτωση – για παράδειγμα – υπάρχουν δύο ανήλικα παιδιά τα οποία έχασαν την μητέρα τους από τα χέρια του πατέρα τους, που καλούνται να μεγαλώσουν (ενδεχομένως από οικεία περιβάλλοντα) σε μια μικρή κοινωνία. Τι μπορεί να γίνει με αυτά τα παιδιά; Πως πρέπει αντιμετωπίζονται αυτά τα «θύματα» που μόνο ευθύνη για ο,τι συνέβη έχουν;
Απαντώντας σε όλα τα παραπάνω, η κ. Διούδη, εξήγησε ότι:
Σαφώς και δεν φταίνε σε τίποτα. Τα παιδιά, είναι θύματα του ίδιου του γονέα που επιλέγει να προβεί σε αυτήν την πράξη. Είναι ίσως θύματα και μιας ολόκληρης κοινωνίας, που υστερεί ίσως σε φορείς υποστήριξης και ψυχοκοινωνικές υπηρεσίες που χρειάζεται να αναλάβουν δράση για να υποστηρίξουν αυτά τα παιδιά. Είναι πραγματικά λυπηρό. Το «κενό» και το «τραύμα» αυτών των παιδιών, είναι και θα είναι πολύ μεγάλο. Εμείς ως κοινωνία, ο καθένας από εμάς, αυτό που χρειάζεται να κάνει είναι να σταθεί δίπλα σε αυτά τα παιδιά όχι με οίκτο αλλά με σεβασμό, να μην αποκλειστούν, να μην «στιγματιστούν» (γιατί υπάρχει και αυτός ο κίνδυνος, σε μικρές κοινωνίες), να μην υποφέρουν από περιστατικά άλλου τύπου κακοποίησης (ανάμεσα σε συνομηλίκους, σε συντοπίτες τους), να μην είναι τα δακτυλοδεικτούμενα παιδιά, αλλά να είναι τα παιδιά που θα αντιμετωπιστούν με σεβασμό, με ενσυναίσθηση, με κατανόηση και από εκεί και πέρα, ελπίζω και εύχομαι σε όλες αυτές τις περιπτώσεις, η ευρύτερη οικογένεια που μένει πίσω να έχει δύναμη, κουράγιο και σωστή καθοδήγηση ώστε να μπορέσει να σταθεί στο πλευρό τους, όπως τους αξίζει.
Ο ΕΚΠΡΟΣΩΠΟΣ ΤΟΥ Π.Ο.Υ ΕΙΧΕ ΠΕΙ ΟΤΙ ΜΕΤΑ ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΗΣ ΠΑΝΔΗΜΙΑΣ, ΘΑ ΥΠΑΡΧΕΙ ΜΙΑ ΑΛΛΗ ΠΑΝΔΗΜΙΑ ΠΟΥ ΘΑ ΣΧΕΤΙΖΕΤΑΙ ΜΕ ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΚΑΙ ΒΙΑΙΕΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΕΣ – ΕΧΟΥΜΕ ΤΙΣ ΠΡΩΤΕΣ ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ
Κλείνοντας σε ερώτηση της «Θ» αναφορικά με το που οφείλονται τα ολοένα και αυξανόμενα φαινόμενα γυναικοκτονιών, ανθρωποκτονιών, βίας, βιασμών κλπ και αν συνδέονται ή όχι με τον εγκλεισμό εξαιτίας της πανδημίας, η ίδια, απαντά:
Κάποια στιγμή, ο εκπρόσωπος του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας είχε πει ότι μετά το τέλος της πανδημίας, θα υπάρχει μια άλλη πανδημία που θα σχετίζεται με ψυχιατρικές διαταραχές και με βίαιες συμπεριφορές και καταστάσεις. Νομίζω ότι οι πρώτες ενδείξεις είναι ήδη μπροστά μας, γιατί γινόμαστε καθημερινά μάρτυρες τέτοιου είδους φαινομένων. Θεωρώ ότι αυτό είναι ενδεικτικό και μιας κοινωνικής κρίσης που περνούμε, επομένως το ένα δεν είναι ανεξάρτητο από το άλλο. Μπορεί να έχουν διαφορές, γιατί το ένα φαινόμενο μπορεί να ονομάζεται «γυναικοκτονία» και το άλλο «εκφοβισμός» ή «βία», αλλά όλα συνδέονται και αποδίδονται στους ίδιους παράγοντες που έχουν να κάνουν και με τον εγκλεισμό, αλλά όχι μόνον με αυτόν.
