Αρχικά θα μπορούσαμε να αποτυπώσουμε την πραγματικότητα με κάποια αριθμητικά στοιχεία. Στο 15ο Νηπιαγωγείο πάνω από 150 εγγεγραμμένα νήπια πρέπει να φοιτήσουν σε 2 αίθουσες. Η τρίτη προκάτ αίθουσα που είχαν υποσχεθεί ακόμα έρχεται από το προηγούμενο καλοκαίρι. Στα 15ο και 20ο Δημοτικά Σχολεία πάνω από 800 εγγεγραμμένοι μαθητές (και περίπου 200 παιδιά σχολικής ηλικίας που δεν έχουν γραφτεί στα σχολεία) πρέπει να φοιτήσουν στις 25 προκάτ αίθουσες είτε βαρέου τύπου, είτε κοντέινερ (με κάποια να χωράνε το πολύ 10 μαθητές) και στις 3 αίθουσες που έχουν διαμορφωθεί στο γυμναστήριο. Την υποχρεωτική εκπαίδευση, το γυμνάσιο, ολοκληρώνουν λιγότερο από το 10% όσων εμφανίζονται στην πρώτη δημοτικού. Το 30% του προσωπικού των δημοτικών και το 100% των νηπιαγωγών είναι συμβασιούχοι – αναπληρωτές. Όλοι οι εργαζόμενοι στις υποστηρικτικές δομές (κοινωνικοί λειτουργοί, ψυχολόγος, τμήμα ένταξης, τμήματα υποδοχής, ειδικό βοηθητικό προσωπικό) είναι συμβασιούχοι-αναπληρωτές που προσλαμβάνονται κάποια στιγμή μέσα στον χρόνο για να απολυθούν τον Ιούνη.
Για κάθε καλοπροαίρετο άνθρωπο η σχολική πραγματικότητα στο Δροσερό δεν μπορεί να γίνεται ανεκτή τον 21ο αιώνα. Δεν μπορούν τα σχολεία να λειτουργούν αποκλειστικά και μόνο από το φιλότιμο των εκπαιδευτικών και του υπόλοιπου προσωπικού που καθημερινά προσπαθούν κάτω από τις πιο αντίξοες συνθήκες να προσφέρουν στους μαθητές. Το αστικό κράτος (είτε σε κεντρικό, είτε σε περιφερειακό, είτε σε τοπικό επίπεδο) και με όλες σχεδόν τις παραλλαγές των αστικών κομμάτων (ΝΔ, ΠΑΣΟΚ, ΣΥΡΙΖΑ, ΑΝΕΛ, ΛΑΟΣ) στη διαχείριση, επιλέγει να έχει ως τελευταία προτεραιότητα την εκπαίδευση (και όχι μόνο) των παιδιών του οικισμού. Πίσω από τα νούμερα που παρατεθήκανε παραπάνω υπάρχει μια ψυχρή λογική εξήγηση από τη σκοπιά της κυρίαρχης τάξης. Για τον καπιταλισμό ένας άνθρωπος που τον προορίζουν να εργαστεί στις βαριές χειρωνακτικές εργασίες στο χωράφι, το καράβι, το ναυπηγείο, τη λαχαναγορά, κ.ο.κ. εδώ ή και στο εξωτερικό, να αναζητήσει τα προς το ζην ως μικροπωλητής, δεν χρειάζεται να μορφωθεί. Αρκούν στην καλύτερη των περιπτώσεων κάποιες δεξιότητες. Όταν χρειάζονται 4 δις μόνο για τις ΝΑΤΟϊκές ανάγκες, δις επιδοτήσεις και φοροαπαλλαγές σε εφοπλιστές, τράπεζες, επιχειρηματικούς ομίλους, η μόρφωση των παιδιών του οικισμού «δεν χωράει» στον κρατικό προϋπολογισμό. Κι έτσι στο Δροσερό βλέπουμε σε μεγέθυνση, αντίστοιχα προβλήματα που υπάρχουν στις εργατικές λαϊκές γειτονιές των μεγαλουπόλεων.
Η λογική λέει πως αφού υπάρχουν ακόμα μια σειρά ελεύθεροι χώροι στον οικισμό (π.χ. εγκαταλειμμένο γυμναστήριο, χωράφια. κτλ) και έμπειρο εργατικό δυναμικό, θα μπορούσε σε ελάχιστο χρονικό διάστημα να χτιστούν καινούριες σχολικές μονάδες για να αποσυμφορηθεί η κατάσταση, να δημιουργηθούν οι υποδομές εκείνες που θα μπορούσαν να δώσουν τη δυνατότητα να λειτουργήσουν ουσιαστικά τα σχολεία με ολιγομελή τμήματα και κατάλληλο παιδαγωγικό πρόγραμμα μιας και μιλάμε για μαθητές στη συντριπτική πλειοψηφία τους αλλόγλωσσους. Η εξαγγελία του Υπουργού Παιδείας για τμήματα 1:15 στους οικισμούς Ρομά έχει γίνει το πιο σύντομο ανέκδοτο. Κι όμως, κάθε αρμόδιος υπηρεσιακός παράγοντας, όπως ο πρώην ΓΓ του Υπ. Παιδείας ο οποίος με το που επισκέφθηκε τα σχολεία μας τον Σεπτέμβρη μετά από λίγες μέρες παραιτήθηκε, παρουσιάζει την άμεση ανέγερση σχολικών μονάδων ως ουτοπική. Προκλητική ήταν και η αδιαφορία από όλους τους αρμόδιους παράγοντες για το χτίσιμο σχολείου, όταν για 5 χρόνια είχε παραχωρηθεί οικόπεδο το 2010.
Η λογική λέει πως το ζήτημα της περιοδικής φοίτησης μεγάλου κομματιού των μαθητών θα μπορούσε να αμβλυνθεί σε μεγάλο βαθμό (μιας και επηρεάζεται και από τον παράγοντα της μετακίνησης για εξεύρεση εργασίας) μέσα από μια δομή κοινωνικής πρόνοιας στα σχολεία με προσωπικό (κοινωνικούς λειτουργούς, ψυχολόγους, σχολικό νοσοκόμο, γιατρό) με πλήρη σταθερή εργασία που αυτή η σχέση εργασίας θα βοηθούσε στο να αποκτήσουνε σχέσεις εμπιστοσύνης και συνέχειας με τους κατοίκους του οικισμού. Ο πυρήνας αυτών των εργαζομένων, μαζί με φοιτητές του τμήματος Κοινωνικής Διοίκησης στο πλαίσιο της πρακτικής τους άσκησης (με δικαιώματα και όχι όπως γίνεται σήμερα) θα μπορούσε καθημερινά να μην αφήνει μαθητή του οικισμού που δεν θα ερχόταν σχολείο. Ταυτόχρονα μια τέτοια δομή θα μπορούσε να στηρίζει και τους μαθητές που θα φοιτούσανε στα σχολεία της πόλης. Γιατί το μέτρο που ξεκίνησε φέτος για φοίτηση μαθητών του οικισμού στα σχολεία της Ξάνθης, ενώ βρίσκεται σε σωστή κατεύθυνση, χρειάζεται να γίνει με τρόπο που θα βοηθήσει πραγματικά. Με προτεραιότητα στους μαθητές που θα ξεκινήσουν στην πρώτη δημοτικού, με ενίσχυση των υποδομών στα σχολεία της πόλης που θα πάνε ώστε να δημιουργηθούν ολιγομελή τμήματα, λειτουργία περισσότερων τμημάτων υποδοχής με προσωπικό με μόνιμη σχέση εργασίας, με δωρεάν μετακίνηση, με στήριξη των μαθητών που φοιτούν στην πόλη και των οικογενειών τους. Κι όμως, οι όποιες υποστηρικτικές δομές λειτουργούν για λίγους μήνες, με συμβασιούχους που εναλλάσσονται κάθε χρόνο.
Για το ΚΚΕ το ζήτημα της μόρφωσης των παιδιών της εργατικής – λαϊκής οικογένειας αποτελεί βασική προτεραιότητα. Από το 2009 τέσσερις φορές ανέδειξε με ερωτήσεις στην Βουλή τα προβλήματα των σχολικών μονάδων του Δροσερού. Ανάλογα και στο Δημοτικό Συμβούλιο Ξάνθης, στο οποίο η πλειοψηφία από τον Οκτώβρη αρνείται να φέρει για συζήτηση το ζήτημα της σχολικής στέγης στο Δήμο Ξάνθης (σχολεία Δροσερού, 2χρονη προσχολική αγωγή, 9 -18ο ΔΣ, 4ο ΓΕΛ), όπως αιτήθηκε με ανοιχτή επιστολή ο δημοτικός σύμβουλος της Λαϊκής Συσπείρωσης.
Λύση στο πρόβλημα μπορεί να δοθεί μόνο μέσα από δυναμικούς διεκδικητικούς αγώνες που χρειάζεται να οργανωθούν από τους κατοίκους, τους γονείς, τους εκπαιδευτικούς του οικισμού αλλά και γενικότερα το εργατικό λαϊκό κίνημα της Ξάνθης. Υπάρχει η πείρα. Μέσα από τους αγώνες τους το 2010 οι τότε εκπαιδευτικοί του γυμνασίου πέτυχαν να σταματήσει η διπλοβάρδια με το δημοτικό και να μεταφερθεί το γυμνάσιο στον ΟΑΕΔ, το 2012 οι κάτοικοι του Δροσερού με μαζική συγκέντρωση και πορεία μαζί με το ΠΑΜΕ από τον οικισμό στη ΔΕΗ, απέτρεψαν την απόπειρά της με τη συνδρομή αστυνομικών δυνάμεων να μείνουν πάνω από 100 οικογένειες χωρίς το βασικό κοινωνικό αγαθό του ρεύματος.
Το ζήτημα της μόρφωσης των παιδιών του οικισμού χρειάζεται να απασχολήσει συνολικότερα την τοπική κοινωνία. Είναι βασικό ζήτημα και όχι το μόνο σε σχέση με τον οικισμό, καθώς εκτός από τα γενικότερα (π.χ ανεργία, κυνηγητό πλανόδιων μικροπωλητών, κτλ) υπάρχουν και τα ζητήματα της έλλειψης μιας δομής υγείας όπως ένα κέντρο υγείας αστικού τύπου που θα συνέβαλε σημαντικά και στην αποσυμφόρηση του νοσοκομείου, της συγκοινωνιακής σύνδεσης του οικισμού με τον υπόλοιπο αστικό ιστό, το γεγονός πως το αστικό κράτος κρατάει έναν οικισμό χιλιάδων κατοίκων εκτός σχεδίου πόλης.
Πριν από έναν αιώνα περίπου, η σοβιετική εξουσία μιας σοσιαλιστικής κοινωνίας που δεν είχε κίνητρο της παραγωγής τα κέρδη των επιχειρηματικών ομίλων αλλά την διευρυμένη ικανοποίηση των αναγκών των ανθρώπων κατόρθωσε να έχει εκπληκτικά αποτελέσματα στη εξάλειψη του αναλφαβητισμού των Ρομά λύνοντας προφανώς καταρχήν το ζήτημα της επιβίωσης, με την εξασφάλιση σταθερής δουλειάς σε σταθερό τόπο (όπως και για όλους του σοβιετικούς πολίτες) αλλά και με ουσιαστικά παιδαγωγικά μέτρα.
Έναν αιώνα μετά, η εκπαιδευτική πραγματικότητα του Δροσερού με τον πιο γλαφυρό τρόπο κραυγάζει πως στον καπιταλισμό ο άνθρωπος δεν είναι τίποτα μπροστά στα κέρδη.
Η εκρηκτική κατάσταση που διαμορφώνεται στις σχολικές μονάδες του Δροσερού απαιτεί ΤΩΡΑ να παρθούν όλα τα μέτρα ώστε η επόμενη σχολική χρονιά, έξι μήνες από τώρα, να ξεκινήσει με άλλους όρους για τα σχολειά του Δροσερού. Ας αναλάβει καθένας τις ευθύνες του.
Νίκος Φρέγκογλου, γραμματέας της Τ.Ε. Ξάνθης του ΚΚΕ, δάσκαλος στο 20ο Δ.Σ. Ξάνθης (Δροσερό)
