Για την πτώση στέγης στο «Π» των Καπναποθηκών
Κομμάτι της σκεπής του εμβληματικού κτιρίου των καπναποθηκών «Π» κατέρρευσε το απόγευμα της Τετάρτης. Ενός τμήματος, έμπροσθεν του οποίο στεγάζεται και λειτουργεί το Ίδρυμα Θρακικής Τέχνης και Παράδοσης.
Ένα θλιβερό, για την πολιτιστική μας κληρονομιά, περιστατικό, από το οποίο ωστόσο ανακύπτουν πολλά ερωτήματα σχετικά με τις συντηρήσεις, επισκευές, αποκαταστάσεις και αναπαλαιώσεις νεοκλασικών κτιρίων (ιδιωτικών και δημοτικών) στην Ξάνθη.
Μια Ξάνθη, που διαθέτει πολλά ακόμη εμβληματικά κτίρια, ενώ οι καπναποθήκες της ήταν και παραμένουν «σήμα» κατατεθέν.
Και βέβαια δεν είναι μόνο το θέμα της διατήρησης της πολιτιστικής μας κληρονομίας, αλλά και το θέμα εγκυμονούντων κινδύνων, καθώς μπορεί στην προκειμένη περίπτωση (και ευτυχώς) να μην υπήρξαν τραυματισμοί, ωστόσο δεν είναι λίγα τα κτίρια της Ξάνθης που χρήζουν άμεσων επεμβάσεων ή και κατεδαφίσεως για την ασφάλεια των πολιτών και για τα οποία δεν έχει γίνει τίποτα ακόμη.
Με αφορμή την κατάρρευση μέρους της οροφής του κτιρίου του «Π», η «Θ» παραθέτει το παρακάτω ρεπορτάζ, κατά το οποίο αφενός αναζητήθηκαν ευθύνες σχετικά με το ποιος ήταν ο υπεύθυνος για την συντήρηση της οροφής αλλά και απαντήσεις στο ερώτημα της γενικότερης συντήρησης ή επισκευής των κτιρίων.
Η «Θ» φιλοξενεί σήμερα τις δηλώσεις του Διευθυντή του Ιδρύματος Θρακικής Τέχνης και Παράδοσης κ. Ανδρέα Ματζάκο, του Αντιδημάρχου Οικονομικών και υπεύθυνου διαχείρισης των κτιρίων του δήμου κ. Κυριάκου Παπαδόπουλου, καθώς και του γνωστού Πολιτικού Μηχανικού του ΤΕΕ Θράκης κ. Αργύρη Πλέσια, ο οποίος μας «διαφωτίζει» σχετικά με το τι ισχύει σε αυτές τις περιπτώσεις και ποιος είναι υπεύθυνος για τις παρεμβάσεις που θα έπρεπε να γίνουν, προκειμένου να αποσοβηθεί ο κίνδυνος κατάρρευσης.
«ΑΠΟ ΤΟΤΕ ΠΟΥ ΥΠΗΡΧΑΝ ΟΙ ΚΑΠΝΑΠΟΘΗΚΕΣ ΥΠΑΡΧΕΙ ΚΑΙ Η ΣΤΕΓΗ ΤΟΥ ΜΗ ΑΝΑΚΑΙΝΙΣΜΕΝΟΥ ΚΟΜΜΑΤΙΟΥ»
Ειδικότερα ο κ. Ματζάκος αναφέρει στην «Θ» ότι «η στέγη του μη ανακαινισμένου κτιρίου που είναι συνέχεια του ανακαινισμένου, υπάρχει από τότε που υπήρχαν οι καπναποθήκες. Από την δεκαετία του 1920. Οπότε αυτό δεν έχει συντηρηθεί και ένα κομμάτι αυτής της στέγης κατάρρευσε, χωρίς να πέσει κάτω στο έδαφος. Αυτό έγινε από την φθορά του χρόνου. Ήταν αναμενόμενο αφού δεν έχει συντηρηθεί. Η συντήρηση όπως ξέρετε είναι πολυέξοδη. Δεν είναι κάτι απλό. Δεν γίνονται «μπαλώματα» στην συγκεκριμένη περίπτωση. Πρέπει να γίνει κάποιος διαγωνισμός ώστε να φτιαχτεί όλη η στέγη, πράγμα το οποίο είναι και κοστοβόρο και χρονοβόρο. Δεν κινδυνεύει το ανακαινισμένο κομμάτι, από ότι έχουν πει και οι μηχανικοί που το έχουν κάνει. Δεν κινδύνευσε κανείς. Δεν κινδύνευσαν ανθρώπινες ζωής διότι δεν υπάρχει ζωή κάτω από αυτό το κτίριο, ούτε έπεσε προς την αυλή ούτε προς το μέρος του δρόμου. Ήταν στο εσωτερικού του κτιρίου. Πέραν του κομματιού που έχει αναπαλαιωθεί από το Ίδρυμα (όπου όλοι οι χώροι είναι απολύτως ασφαλείς) δεν έχει αναπαλαιωθεί κάποιο άλλο κομμάτι. Όλη αυτή η βόρεια πλευρά θα έπρεπε να ανακαινιστεί. Δεν ανακαινίστηκε επειδή δεν υπήρχαν τα ανάλογα κονδύλια. Ανακαινίστηκε μόνον ένα κομμάτι και σε αυτό στεγάζεται το Ίδρυμα Θρακικής Τέχνης. Δεν συνδέονται οι δύο στέγες. Είναι ανεξάρτητη η στέγη του «Π» από την άλλη άρα δεν υπάρχει κίνδυνος. Οι καπναποθήκες γενικά είναι όλες στην ίδια κατάσταση. Όπως και αυτή απέναντι από το 3ο νηπιαγωγείο. Δεν υπάρχει στέγη ούτε εκεί. Η αναπαλαίωση του κτιρίου που στεγάζεται το ίδρυμα έγινε με πόρους του ιδρύματος από τότε που ήταν εν ζωή η κ. Βιργινία Τσουδέρου. Το ίδιο συνέβη και με το παλιό «Π». Είναι και αυτό ανακαινισμένο και επίσης δεν υπάρχει κανένας κίνδυνος».
«ΣΤΗΝ ΚΥΡΙΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΤΟ ΚΤΙΡΙΟ, ΣΤΟ ΙΘΤΠ Η ΧΡΗΣΗ»
Από την πλευρά του ο κ. Παπαδόπουλος αναφέρει ότι «μέχρι το σημείο όπου κατέρρευσε η στέγη, το κτίριο είναι παραχωρημένο στο ΙΘΤΠ. Την κυριότητα την έχει ο δήμος και το ίδρυμα έχει την χρήση. Το είχαμε δώσει για να το αναστηλώσει, το 2002. Εμείς έχουμε το απέναντι κομμάτι για το οποίο βγάλαμε και μια συντήρηση σκεπής και έχουμε ξαναβγάλει το έργο γιατί είχε βγει άγονος ο διαγωνισμός. Ήταν το θέμα που πέρασε από την Οικονομική επιτροπή μαζί με την επισκευή του ρολογιού. Αυτή την μελέτη είχαμε βγάλει εμείς. Για το κομμάτι που έπεσε, δεν ξέρω μέχρι που ακριβώς είναι παραχωρημένο στο ίδρυμα. Γενικότερα οι καπναποθήκες είναι ιδιόκτητες. Αν υπάρχει κάποιο ετοιμόρροπο, ο δήμος και συγκεκριμένα η υπηρεσία δόμησης πρέπει να βρει τον ιδιοκτήτη για να το επισκευάσει ή αν δεν επισκευάζεται να το κατεδαφίσει. Συντηρήσεις στα παλιά κτίρια γίνονται σιγά σιγά. Για παράδειγμα ξεκινήστε από το κολυμβητήριο, το ρολόι, το «Π» στο σημείο για το οποίο η μελέτη βγήκε άγονη δύο φορές. Επίσης γίνονται παρεμβάσεις και στα σχολεία. Ξέρετε όμως ότι τα παλιά κτίρια είναι διατηρητέα και εμπλέκονται και άλλοι φορείς. Θα πρέπει να γίνουν παρεμβάσεις με υποδείξεις από αυτούς για να μην χάσουν τον χαρακτήρα που έχουν. Είναι δύσκολη υπόθεση. Για αυτό και είπαμε για παράδειγμα για το σημείο απέναντι από την στέγη που έπεσε στο «Π» να φτιάξουμε την σκεπή. Αν κλείσουμε την σκεπή δεν θα έχουμε πρόβλημα και έχουμε φάει έναν ολόκληρο χρόνο για να βγάλουμε ανάδοχο. Γίνονται επεμβάσεις όταν χρειάζονται, όμως πρώτα κοιτάς πρώτα τα κτίρια που λειτουργούν (σχολεία κλπ) και έπειτα πηγαίνεις σε αυτά που δεν λειτουργούν. Δίνουμε προτεραιότητα σε αυτά που λειτουργούν. Στην περίπτωση τώρα που ο ιδιώτης δεν κατεδαφίσει ένα κατεδαφιστέο κτίριο και δεν εκτελείται η απόφαση της υπηρεσίας δόμησης του δήμου από τον ιδιώτη μετά από σχετικά έγγραφα (υπάρχουν και στην Σταυρούπολη πολλά κατεδαφιστέα κτίρια), το αναλαμβάνει ο δήμος, το κατεδαφίζει και το χρεώνει στον ιδιοκτήτη (ή τους ιδιοκτήτες αν είναι πολλοί οι κληρονόμοι)…»
«Ο ΙΔΙΟΚΤΗΤΗΣ ΕΧΕΙ ΠΑΝΤΑ ΤΗΝ ΕΥΘΥΝΗ ΕΚΤΟΣ ΑΝ ΤΗΝ ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΕΙ ΜΕ ΤΗΝ ΣΥΜΒΑΣΗ»
Στον νόμο που είναι ξεκάθαρος, αναφέρεται ο κ. Πλέσιας, ο οποίος επισημαίνει επακριβώς ότι «έναντι του αρχαιολογικού νόμου, την ευθύνη την έχει πάντοτε ο ιδιοκτήτης. Δηλαδή εκείνος που έχει την κυριότητα. Από εκεί και πέρα έχει να κάνει με την συμβατική υποχρέωση μεταξύ των μερών κατά την φάση παραχώρησης χρήσης και το τι υποχρεώσεις και τι δικαιώματα μεταφράζονται μέσα από την χρήση. Αν για παράδειγμα στο συμφωνητικό της χρήσης, περιλαμβάνεται η συντήρηση, η αποκατάσταση κλπ ως όρος, έχει μεταβιβαστεί η ευθύνη. Αλλά αυτό είναι εσωτερικό της συμφωνίας. Αν το Υπουργείο Πολιτισμού ξεκινήσει να κάνει την διαδικασία σχετικά με το ποιος έχει την ευθύνη, θα ξεκινήσει από τον ιδιοκτήτη. Αν την κυριότητα την έχει ο δήμος, θα ξεκινήσει από τον δήμο. Έπειτα ο δήμος θα πει ότι είχε εκχωρήσει το κτίριο, έναντι «αυτών των όρων». Από εκεί και πέρα δεν ξέρω τι θα προκύψει….Ευτυχώς δεν έχουμε θύματα γιατί θα υπήρχαν άλλες μορφές ευθυνών. Από την άλλη μεριά όμως, μην ξεχνάτε ότι θα παραμείνει το θέμα για τρεις ημέρες και μετά θα μείνει ένα ρημαδιό ξεχασμένο και το οποίο όταν πέσει η υπόλοιπη στέγη θα αναφερθεί και πάλι και εκεί θα τελειώσει η υπόθεση. Αυτήν την στιγμή, όπως έπεσε η στέγη είναι μεγαλύτερη η ζημιά αλλά σε κάθε περίπτωση, αυτό το οποίο θα πρέπει να επικεντρωθεί κάποιος είναι το ποιος θα αναλάβει σήμερα, την περιοδική ευθύνη. Το πρόβλημα δεν είναι ότι έπεσε η στέγη. Το πρόβλημα είναι ότι πέφτοντας η στέγη θα μπαίνουν νερά και αντί το υπολοιπόμενο κτίριο να γεράσει σε 30 χρόνια, θα γεράσει σε…5 χρόνια και θα έχουμε αλυσιδωτές αντιδράσεις».
«Η ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΘΑ ΣΥΝΕΧΙΣΤΕΙ ΑΝ ΔΕΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΟΥΜΕ ΤΑ ΔΙΑΤΗΡΗΤΕΑ ΜΕ ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΤΡΟΠΟ»
«Η κατάσταση με τα διατηρητέα κτίρια θα συνεχίσει να είναι αυτή, αν δεν αντιμετωπίσουμε τα πράγματα με έναν σύγχρονο τρόπο και με μια σύγχρονη προσέγγιση. Πρακτικά, αυτό σημαίνει πως όταν ζητάμε να διατηρήσουμε ορισμένα πράγματα, πρέπει οι προτάσεις για την διατηρισιμότητά τους να έχουν μια λογική. Συγκεκριμένα, το να πεις σε κάποιον ιδιώτη να πληρώνει εσαεί από ΕΝΦΙΑ μέχρι την συντήρηση που στα παλιά κτίρια είναι πολύ υψηλή (έχοντας μόνο υποχρεώσεις και κανένα δικαίωμα) αυτό εν τη γενέσει του είναι λανθασμένος τρόπος αντιμετώπισης. Ή το να πεις ότι υπάρχουν διάφορα διατηρητέα δημόσια κτίσματα και ότι θα γίνουν «δημοσίου ενδιαφέροντος», πόσες πινακοθήκες θα κάνεις; Οι δημόσιες χρήσεις έχουν και αυτές ένα πεπερασμένο όριο» συνέχισε ο ίδιος, σημειώνοντας μεταξύ άλλων οτι «…όταν σχεδιάζουμε ορισμένα πράγματα πρέπει να έχουμε μια στόχευση. Δεν μπορούμε να λέμε αναπαλαίωση ή αποκατάσταση, γενικώς και αορίστως. Πρέπει να βρούμε άλλες χρήσεις και πρέπει να εισαχθεί συνέργεια δημόσιου και ιδιωτικού τομέα ώστε να έχουμε εμπορευματοεπιχειρηματικές χρήσεις, γιατί αυτός είναι ο εκσυγχρονισμός».
