Με υψηλούς προσκεκλημένους και δυνατό μήνυμα για την διατήρηση της συλλογικής μνήμης και την αποτροπή αντίστοιχων εγκλημάτων στο μέλλον
Στις 526 ψυχές των Ξανθιωτών Εβραίων που βρήκαν βάναυσο θάνατο στα ναζιστικά στρατόπεδα εξόντωσης
Συγκίνηση και δέος, επικράτησε στην σημερινή εκδήλωση των αποκαλυπτηρίων του Μνημείου του Ολοκαυτώματος στην Ξάνθη, παρουσία υψηλών προσκεκλημένων και συγκεκριμένα της Υπουργού Παιδείας κ. Νίκης Κεραμέως – που εκπροσώπησε και την κυβέρνηση – και των Υφυπουργών Τουρισμού και Παιδείας κ. Σοφίας Ζαχαράκη και Άγγελου Συρίγου, αντίστοιχα αλλά και πολλών εκπροσώπων πρεσβειών άλλων χωρών, προέδρων των Εβραϊκών Κοινοτήτων της επικράτειας και βεβαίως του Κεντρικού Ισραηλιτικού Συμβουλίου.
Την επιμνημόσυνη δέηση στους 526 Ξανθιώτες Εβραίους – αλλά και σε όλους εκείνους τους Εβραίους – που χάθηκαν στα ναζιστικά στρατόπεδα εξόντωσης, τέλεσε ο Σοφολογιότατος Ραββίνος της Θεσσαλονίκης Ααρών Ισραέλ.
Μ. ΤΣΕΠΕΛΗΣ: ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΠΡΟΣ ΑΠΟΦΥΓΗ ΟΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΟΥ ΝΑΖΙΣΜΟΥ – ΑΝΘΡΩΠΙΑ, ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ, ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ ΚΑΙ ΕΙΡΗΝΗ
Ακολούθησε ένας σύντομος χαιρετισμός από τον Δήμαρχο Ξάνθης κ. Μανώλη Τσέπελη, ο οποίος στάθηκε στην αξία διατήρησης της συλλογικής μνήμης σημειώνοντας μεταξύ άλλων ότι η Ξάνθη αποτελεί μια πόλη όπου η Εβραϊκή Κοινότητα, άφησε ανεξίτηλο το αποτύπωμά της, με την δυναμική – σε όλα τα επίπεδα – παρουσία της στην κοινωνία μας και ας ήταν μικρό σε χρονική διάρκεια το πέρασμά της από αυτόν τον τόπο.Ο κ. Τσέπελης, έκλεισε την ομιλία του σημειώνοντας ότι «…καθήκον όλων μας, είναι οι συνέπειες του ναζισμού να είναι παρούσες στο σήμερα ως παράδειγμα προς αποφυγή. Είμαστε εδώ, για να εκπέμψουμε από την Ξάνθη, το μήνυμα της Ανθρωπιάς, της Αλληλεγγύης, της Δικαιοσύνης και της Ειρήνης».
ΧΡ. ΜΕΤΙΟΣ: ΟΦΕΙΛΟΥΜΕ ΝΑ ΚΑΝΟΥΜΕ Ο,ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΔΥΝΑΤΟΝ ΩΣΤΕ ΝΑ ΜΗΝ ΕΠΑΝΑΛΗΦΘΟΥΝ ΠΑΡΟΜΟΙΑ ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ ΚΑΙ Η ΜΝΗΜΗ ΤΩΝ ΘΥΜΑΤΩΝ ΝΑ ΠΑΡΑΜΕΙΝΕΙ ΑΙΩΝΙΑ
Αμέσως μετά, τον λόγο έλαβε ο Περιφερειάρχης Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης κ. Χρήστος Μέτιος, ο οποίος – κατά τον χαιρετισμό του – αναφέρθηκε μεταξύ άλλων στην γεωγραφική θέση του τόπου μας, που ήταν πάντα «σταυροδρόμι» και «γέφυρα» για την μετακίνηση ανθρώπων και εμπορευμάτων αλλά και ένας σημαντικός «σταθμός» όπου συνυπήρχαν διαφορετικοί πολιτισμοί, ενώ κλείνοντας σημείωσε ότι «η σημερινή μέρα, ας έχει και τον χαρακτήρα της μνήμης, της αρμονικής ύπαρξης Εβραίων, Χριστιανών, Μουσουλμάνων και ανάδειξης του «πλούτου» που σημαίνει για τον τόπο μας, εκείνη η πολυτισμικότητα. Σήμερα, που σε έναν κόσμο όπου ο αλληλοσεβασμός και η ανεκτικότητα είναι τα μεγάλα ζητούμενα, οφείλουμε να κάνουμε ο,τι είναι δυνατόν ώστε παρόμοια εγκλήματα να μην επαναληφθούν και η μνήμη των θυμάτων, να παραμείνει αιώνια».
YOSSI AMRANI (ΠΡΕΣΒΗΣ ΙΣΡΑΗΛ): Η ΞΑΝΘΗ ΕΝΑΣ «ΜΙΚΡΟΚΟΣΜΟΣ» ΤΗΣ ΤΡΑΓΩΔΙΑΣ ΤΟΥ ΟΛΟΚΑΥΤΩΜΑΤΟΣ
Λίγο αργότερα, τον λόγο έλαβε ο Πρέσβης του Ισραήλ κ. Yossi Amrani, ο οποίος ανέφερε μεταξύ άλλων ότι η Ξάνθη είναι ένας «μικρόκοσμος» της τραγωδίας του Ολοκαυτώματος, περιγράφοντας τα όσα έζησαν οι χιλιάδες Εβραίοι εκείνες τις βάναυσες στιγμές. Επίσης, αναφέρθηκε στην μικρή κοινότητα των Εβραίων στην Ξάνθη – που συνυπήρχαν με Χριστιανούς και Μουσουλμάνους – που συνεισέφερε στην κοινωνία, ενώ ευχήθηκε τόσο το μνημείο της Ξάνθης, όσο και το Εβραϊκό Μουσείο της Θεσσαλονίκης, να είναι μια υπενθύμιση ότι οι άνθρωποι δεν ξεχνούν. «Δεν μπορούμε να φέρουμε πίσω τις χαμένες ζωές. Χάθηκαν για πάντα» τόνισε μεταξύ άλλων ο ίδιος, εξηγώντας ότι η μεταφορά αυτή των τραγικών συμβάντων στις νεότερες γενιές μπορεί να οδηγήσει σε έναν «καλύτερο πολιτισμό» στην ανθρωπότητα.
Γ. ΠΟΛΥΔΩΡΑΚΗΣ: Η ΜΝΗΜΗ ΕΙΝΑΙ ΣΤΟΙΧΕΙΩΔΗΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΗ ΜΑΣ – ΑΠΟΛΥΤΗ ΕΥΘΥΝΗ ΜΑΣ, ΝΑ ΤΙΜΟΥΜΕ ΤΑ ΘΥΜΑΤΑ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΕΠΙΖΩΝΤΕΣ
Ακολούθησε ο χαιρετισμός του Προέδρου της Διεθνούς Συμμαχίας για την Μνήμη του Ολοκαυτώματος κ. Γιώργος Πολυδωράκης, ο οποίος εξέφρασε την συγκίνησή του για την παρουσία του στην εκδήλωση, τονίζοντας μεταξύ άλλων ότι «σήμερα, με την ανέγερση του Μνημείου αυτού, τιμούμε την μνήμη των θυμάτων του μίσους, που ήταν η κινητήριος δύναμη ενός ολοκληρωτικού, εγκληματικού καθεστώτος και των συνεργατών του. Σήμερα τιμούμε την μνήμη των Εβραίων της Ξάνθης, που υπέφεραν και έχασαν την ζωή τους, με τρόπο σκληρό, απάνθρωπου. Θύματα ενός παράλογου, αδιανόητου, στοχευμένου μίσους. Η μνήμη είναι στοιχειώδης υποχρέωση μας. Απόλυτη ευθύνη και καθήκον όλων όσοι επιλέγουμε και ονομαζόμαστε κοινωνοί των ανθρωπιστικών και δημοκρατικών αξιών, είναι να τιμούμε τα θύματα και τους επιζώντες, να αναλογιζόμαστε την κληρονομία τους και να δρούμε αναλόγως…»
Δ. ΣΑΛΤΙΕΛ: ΣΗΜΕΡΑ ΜΝΗΜΟΝΕΥΟΥΜΕ ΤΑ ΘΥΜΑΤΑ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟΥ ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΣ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΟΤΗΤΑΣ
Για την σημασία του μνημείου που αποκαλύφθηκε, μίλησε ακολούθως ο πρόεδρος του Κεντρικού Ισραηλιτικού Συμβουλίου κ. Δαβίδ Σαλτιέλ, ο οποίος σημείωσε μεταξύ άλλων ότι «σήμερα μνημονεύουμε τα θύματα του μεγαλύτερου εγκλήματος της ιστορίας της ανθρωπότητας. Του Ολοκαυτώματος των 6.000.000 Εβραίων από τους Ναζί, μόνο για τον λόγο της θρησκείας τους και βρισκόμαστε εδώ για να δηλώσουμε ότι δεν τους έχουμε ξεχάσει…»
Ο ίδιος τόνισε επίσης ότι «η Ξάνθη έχει αναλάβει ουσιαστικές πρωτοβουλίες για την διατήρηση της μνήμης στην πόλη» αναφερόμενος στον Δήμο Ξάνθης αλλά και στο ΠΑΚΕΘΡΑ (που εκτός από την έκδοση του σχετικού βιβλίου, μερίμνησε και για τα εβραϊκά νεκροταφεία).
Ν. ΚΕΡΑΜΕΩΣ: ΚΑΜΙΑ ΧΑΡΑΜΑΔΑ ΑΝΟΙΚΤΗ ΣΤΗΝ ΑΝΑΒΙΩΣΗ ΤΟΥ ΦΑΣΙΣΜΟΥ, ΤΟΥ ΑΝΤΙΣΗΜΤΙΣΜΟΥ, ΤΗΣ ΜΙΣΑΛΛΟΔΟΞΙΑΣ
Λίγο αργότερα, τον λόγο έλαβε η Υπουργός Παιδείας κ. Νίκη Κεραμέως, η οποία σημείωσε ότι «είναι πολύ μεγάλη τιμή να εκπροσωπώ σήμερα την κυβέρνηση, στα αποκαλυπτήρια του Μνημείου Ολοκαυτώματος, στην μνήμη των 526 Εβραίων της Ξάνθης, που έπεσαν θύματα του ναζισμού. Πάνω από 60.000 Έλληνες Εβραίοι και εκατομμύρια άνθρωποι, εξοντώθηκαν συνολικά από το ναζιστικό καθεστώς. Ως κυβέρνηση και ειδικότερα ως Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων, υπογραμμίζουμε την σημασία της εκπαίδευσης για το Ολοκαύτωμα. Προωθούμε την διδασκαλία της θηριωδίας του ναζισμού από πολύ νωρίς στα παιδιά μας. Πραγματοποιούμε επιμορφωτικά σεμινάρια σε εκπαιδευτικούς για την διδασκαλία του Ολοκαυτώματος. Συνεργαζόμαστε με αρμόδιους φορείς, αναλαμβάνουμε δράσεις ευαισθητοποίησης, στο πλαίσιο της Ελληνικής Προεδρίας του IHRA. Με όπλο μας την γνώση, διασφαλίζουμε την ιστορική μνήμη και την ενδελεχή μελέτη και διδασκαλία των γεγονότων. Μέσα από την καλλιέργεια αξιών όπως ο αλληλοσεβασμός, η αποδοχή της διαφορετικότητας, τα ιδανικά του δημοκρατικού πολιτεύματος και της ενεργού πολιτειότητας από μικρή ηλικία, διασφαλίζουμε ότι δεν θα μείνει ποτέ ξανά, καμία χαραμάδα ανοικτή, που θα επιτρέψει την αναβίωση του φασισμού, του αντισημιτισμού, της μισαλλοδοξίας. Έχουμε ένα χρέος. Να υπενθυμίζουμε στις επόμενες γενιές τα δεινά και τις τραγωδίες της ανθρωπότητας που έχουν προηγηθεί, για να μην επαναληφθούν ποτέ».
Η κ. Κεραμέως, συνεχάρη όλους όσοι συνέβαλλαν στην προσπάθεια αυτή και πιο συγκεκριμένα τον Δήμαρχο Ξάνθης, τον πρόεδρος του Κ.Ι.Σ και το ΠΑΚΕΘΡΑ.
ΤΑ ΒΙΝΤΕΟΣΚΟΠΗΜΕΝΑ ΜΗΝΥΜΑΤΑ ΚΑΙ ΟΙ ΑΠΟΓΟΝΟΙ ΕΒΡΑΙΩΝ ΤΗΣ ΞΑΝΘΗΣ
Ακολούθησε, ο χαιρετισμός του Δημάρχου Ιωαννίνων κ. Μωυσή Ελισάφ, ο οποίος δεν παραβρέθηκε στην τελετή λόγω ανειλημμένων υποχρεώσεων, αλλά και ένα βιντεοσκοπημένο μήνυμα του Αντιπροέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την προώθηση του Ευρωπαϊκού τρόπου ζωής κ. Μαργαρίτη Σχοινά.
Ιδιαίτερα συγκινητικά, ήταν τα μηνύματα του δημοσιογράφου Μωυσή Λίτση, η οικογένεια του οποίου ζούσε στην Ξάνθη μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1920 και μετέπειτα μετοίκησε στην Αθήνα, από όπου τον Μάρτιο του 1943 πολλά μέλη της συνελήφθησαν και μεταφέρθηκαν στο Άουσβιτς όπου βρήκαν τραγικό θάνατο καθως και των απογόνων της οικογένειας Brownstone, που ζούσε προπολεμικά στην Ξάνθη και συνελήφθη μαζί με όλες τις άλλες οικογένειες των Εβραίων της πόλης, οδηγήθηκε στο στρατόπεδο Τρεμπλίνκα όπου 50 συνολικά μέλη της από Ξάνθη και Αλεξανδρούπολη, βρήκαν τραγικό θάνατο. Ο παππούς τους, διετέλεσε τελευταίος πρόεδρος της Εβραϊκής Κοινότητας Ξάνθης την περίοδο 1942-1943.
ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΟΜΙΛΙΕΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΘΕΣΗ ΣΤΕΦΑΝΩΝ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΥΨΗΛΟΥΣ ΠΡΟΣΕΚΛΗΜΕΝΟΥΣ
Επίσης, στο βήμα ανέβηκαν ο κ. Βασίλης Ριτζαλέος, που μίλησε για την Ιστορία και το Ολοκαύτωμα των Εβραίων της Ξάνθης καθώς και ο κ. Βασίλης Αϊβαλιώτης, που αναφέρθηκε στις δράσεις της πόλης της Ξάνθης και του ΠΑΚΕΘΡΑ για την ανάδειξη της εβραϊκής μνήμης.
Οι ομιλίες έκλεισαν με τον σύντομο χαιρετισμό του Σεβασμιότατου Μητροπολίτη Ξάνθης και Περιθεωρίου, ενώ ακολούθησαν οι καταθέσεις στεφάνων, από την Υπουργό Παιδείας, τον Δήμαρχο Ξάνθης, τον Περιφερειάρχη ΑΜΘ, τον πρόεδρο του IHRA, τον πρόεδρο του Κεντρικού Ισραηλιτικού Συμβουλίου Ελλάδος, τον Βουλευτή ΚΙΝΑΛ Ξάνθης, τον Διευθυντή της Υπηρεσίας Πολιτικών Υποθέσεων του ΥΠΕΞ στην Ξάνθη, τον Πρέσβη του Ισραήλ, τον Πρέσβη του Καναδά, τον Πρέσβη της Πολωνίας, την Πρόξενο των ΗΠΑ στην Θεσσαλονίκη, τον Επιτετραμμένο της Πρεσβείας της Ελβετίας, τον Πρόξενο της Γερμανίας στην Θεσσαλονίκη, την Επιτετραμμένη της Πρεσβείας της Αυστρίας, τον Πρόξενο της Σουηδίας στην Θεσσαλινίκη, τον Υποπρόξενο του Τουρκικού Γενικού Προξενείου Κομοτηνής, τον Επίτιμο Πρόξενο της Ισπανίας στην Θεσσαλονίκη, τον Δήμαρχο Θεσσαλονίκης, τον Δήμαρχο Αλεξανδρούπολης, τον Διοικητή του Δ΄ΣΣ, τον Γενικό Περιφερειακό Αστυνομικό Διευθυντή ΑΜΘ, τον Διοικητή της Π.Υ ΑΜΘ, τον Διοικητή του Λιμενικού Σώματος Λάγους, τον Πρύτανη του ΔΠΘ, την Ισραηλιτική Κοινότητα Αθηνών, την Ισραηλιτική Κοινότητα Θεσσαλονίκης, την Ισραηλιτική Κοινότητα Λάρισας, την Ισραηλιτική Κοινότητα Βόλου, την Ισραηλιτική Κοινότητα Ρόδου, την Ισραηλιτική Κοινότητα Χαλκίδας, την Ισραηλιτική Κοινότητα Καβάλας και την Αρμενική Κοινότητα Ξάνθης.
Η εκδήλωση έκλεισε με ενός λεπτού σιγή, ανάκρουση του Εθνικού Ύμνου και ένα μουσικό πρόγραμμα από τη σοπράνο Μαριάντζελα Χατζησταματίου και τη Φιλαρμονική του Δήμου Ξάνθης.
