«Κίνδυνος- θάνατος» για τους περαστικούς, αλλά…
Για ευθύνες, αρμοδιότητες και διαδικασίες μιλάει στη «Θ» ο προϊστάμενος της Υπηρεσίας Νεοτέρων Μνημείων ΑΜ-Θ κ. Πριγγόπουλος
Το ετοιμόρροπο κτίριο που βρίσκεται στο κέντρο της Ξάνθης (πρώην ξενοδοχείο ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ) στην συμβολή των οδών 28ης Οκτωβρίου και Τσιμισκή (περικλείεται και από την οδ. Δαγκλή) απασχολεί εδώ και καιρό την «Θ» σε ότι αφορά την επικινδυνότητα για τους χιλιάδες περαστικούς καθημερινά, μετά και από την στιγμή που κρίθηκε κατεδαφιστέο.
Δεν είναι όμως το μοναδικό κτίριο που θεωρείται επικίνδυνο για την δημόσια ασφάλεια. Δεκάδες άλλα τέτοια βρίσκονται στον αστικό ιστό της πόλης και ιδιαίτερα στον οικισμό της Παλιάς Ξάνθης, με πιο «κραυγαλέο» το ακίνητο που βρίσκεται ακριβώς απέναντι από την είσοδο του Ι. Ναού Αγ. Γεωργίου.
Στην περίπτωση του πρώτου κτιρίου (ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ) βασικός συνιδιοκτήτης είναι το Νοσοκομείο Ξάνθης, ενώ το σύνολο σχεδόν των ετοιμόρροπων κτιρίων είναι ιδιωτικά. Τι προβλέπεται λοιπόν σ’ αυτές τις περιπτώσεις και ποιες υπηρεσίες εμπλέκονται; Ποιες διαδικασίες πρέπει να κινηθούν και κατά πόσον αυτό γίνεται ώστε να μην πληρώσει το «μάρμαρο» κάποιος (ή κάποιοι) ανυποψίαστος περαστικός;
ΜΕ ΤΟΥΣ ΙΔΙΟΚΤΗΤΕΣ ΤΟΥ ΑΚΙΝΗΤΟΥ ΤΗΣ 28ΗΣ ΚΑΙ ΤΣΙΜΙΣΚΗ, ΘΑ ΣΥΝΑΝΤΗΘΕΙ Η ΝΕΑ ΔΙΟΙΚΗΤΗΣ ΤΟΥ Γ.Ν.Ξ
Συνάντηση, που επιβεβαιώνει στην «Θ» η κ. Έλενα Ροφαέλα, τονίζοντας ότι «υπάρχει η επιθυμία από την διοίκηση του νοσοκομείου να διερευνηθεί το θέμα και να δούμε τις προοπτικές που υπάρχουν. Θα γίνει η συνάντηση με τους συνιδιοκτήτες και θα δούμε και τι επιλογές έχουμε, για να το εκμεταλλευθούμε».
ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΑ ΚΤΙΡΙΑ, ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ΣΤΗΝ ΠΑΛΙΑ ΞΑΝΘΗ
Ιδιαίτερα στην Παλιά Ξάνθης, λόγω του παραδοσιακού οικισμού, στους συναρμόδιους φορείς, συμπεριλαμβάνεται και η «παρεξηγημένη» Εφορεία Νεωτέρων Μνημείων (σ.σ. η οποία για την ιστορία έχει αρμοδιότητες σε όλη την Ανατολική Μακεδονία και Θράκη), που για τους περισσότερους θεωρείται «τροχοπέδη» ή «γραφειοκρατικό εμπόδιο», αν και την ευθύνη για την σημερινή κακή κατάσταση των κτιρίων (ειδικότερα των διατηρητέων) την έχουν οι ίδιοι οι ιδιοκτήτες τους, όπως αναφέρει αποκλειστικά στην «Θ» ο Προϊστάμενος της Εφορείας «Νεωτέρων» κ. Θεόδωρος Πριγγόπουλος.
«ΣΤΗΝ ΕΥΘΥΝΗ ΤΟΥ ΙΔΙΟΚΤΗΤΗ Η ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΕΝΟΣ ΚΤΙΡΙΟΥ – ΜΝΗΜΕΙΟΥ»
Ειδικότερα ο ίδιος αναφέρει ότι «ο όποιος φερόμενος ως ιδιοκτήτης ενός μνημείου, είναι υποχρεωμένος να το διατηρήσει σε καλή κατάσταση. Το ότι υπάρχει μια παραφθορά ενός μνημείου και φτάνει σε μια κατάσταση ετοιμορροπίας – σε όλη αυτήν την εξελικτική διαδικασία – φέρουν ευθύνες οι ιδιοκτήτες. Μια κατάσταση ετοιμορροπίας, δεν ξεκινά αυτόματα. Έχει μια εξελικτική πορεία, οπότε οσο πιο σύντομα δείχνει μέριμνα ο κάτοχος ενός χαρακτηρισμένου μνημείου, στο να αποκαταστήσει δύο σπασμένα κεραμίδια π.χ. που είναι τα πρώτα συμπτώματα ή ένα σπασμένο ξύλο, δεν φτάνει ποτέ το κτίριο σε κατάσταση ετοιμορροπίας. Σε όποια κατάσταση και αν φτάσει, παραμένει στην ευθύνη του ιδιοκτήτη, όπως στο σύγχρονο σπίτι που μένει κανείς και έχει αγοράσει, που μεριμνά πάντα να το διατηρεί σε καλή κατάσταση. Αν είμαι κάτοχος μιας ακίνητης περιουσίας, δείχνω μέριμνα για να την έχω σε μια καλή κατάσταση. Δεν έχει νόημα να την αφήνω στον χρόνο».
«ΣΤΟΝ ΙΔΙΟΚΤΗΤΗ ΚΑΙ Η ΕΥΘΥΝΗ ΑΡΣΗΣ ΤΗΣ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΤΗΤΑΣ – ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΒΛΕΠΕΙ ΕΝΑ ΜΝΗΜΕΙΟ ΩΣ ΒΑΡΙΔΙΟ»
«Επίσης παραμένει στην ευθύνη των ιδιοκτητών το να άρουν την επικινδυνότητα. Από εκεί και πέρα, κάθε κίνηση θα πρέπει να ελέγχεται από το Υπουργείο Πολιτισμού. Και αυτό γίνεται βέβαια από διαδικασίες όπως προβλέπονται από την νομοθεσία, δηλαδή με έκφραση γνώμης από τα ανεξάρτητα όργανα, που λέγονται συμβούλια τοπικά ή κεντρικά κλπ. Για το κατά πόσο δηλαδή, μια κατεδάφιση αλλοιώνει ή δεν αλλοιώνει έναν ολόκληρο «ιστό» ιστορικού τόπου, εφόσον το μνημείο για το οποίο μιλούμε, είναι και σε ιστορικό τόπο. Μιλάμε δηλαδή και για μνημεία που στέκουν ως μνημεία οπουδήποτε στον αστικό «ιστό» μιας πόλης (αξιόλογα κτίρια που χαρακτηρίσθηκαν ως μνημεία), αλλά και για κτίρια στους ιστορικούς τόπους γενικότερα αλλά και για χαρακτηρισμένα ως «νεότερα μνημεία» εντός ιστορικών τόπων, που έχουν μια διπλή νομική προστασία. Απλά θα πρέπει να γίνει αντιληπτό ότι ένα μνημείο θα πρέπει να το βλέπει θετικά και όχι ως «βαρίδιο» ο κάτοχός του».
«ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΟ ΤΟ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ – ΠΡΟΣΤΙΘΕΜΕΝΗ Η ΑΞΙΑ ΕΝΟΣ ΜΝΗΜΕΙΟΥ»
Αναφορικά με την αντιμετώπιση των ετοιμόρροπων, ο κ. Πριγγόπουλος τονίζει ότι «υπάρχει ένα συγκεκριμένο νομοθετικό πλαίσιο που αφορά και στις υπηρεσίες δόμησης των δήμων και φυσικά το νομοθετικό πλαίσιο που άπτεται της λειτουργίας του Υπουργείου Πολιτισμού. Η ετοιμορροπία αφορά σε θέμα επικινδυνότητας. Είναι δύο διαφορετικά πράγματα η άρση επικινδυνότητας ενός κτιρίου και η διαδικασία αποκατάστασης του κτιρίου. Μπορεί να γίνει μια σειρά εργασιών, που ελέγχονται από την Πολεοδομία και από εμάς, για την άρση της επικινδυνότητας και μέτρων προφύλαξης του κοινού. Πάντως είναι χρήσιμο ο ιδιοκτήτης να αποκτήσει την αντίληψη ότι θα πρέπει να διατηρεί το μνημείο της περιουσίας του, όπως θεωρεί αυτονόητο ότι διατηρεί το μη μνημείο. Θα έλεγα ότι έχει και μια προστιθέμενη αξία, όχι μόνο οικονομοτεχνικά, αλλά και συναισθηματικά, επιστημονικά, αρχιτεκτονικά κλπ. Θα έπρεπε να το δει διαφορετικά ο πολίτης. Σε πρώτο χρόνο, πάντως, είναι ευθύνη των ιδιοκτητών. Ξεκινά από τον ίδιο τον κάτοχο. Τον πολίτη. Δεν μπορούμε να στρέφουμε τα «πυρά» μας στο γενικό: «το δημόσιο φταίει για τα πάντα». Εμείς δεν θα μπούμε ούτε σε «σεναριολογία» (δεν χρειάζεται και δεν πρέπει) γιατί πολλοί το κάνουν από δόλο να καταστεί ετοιμόρροπο, πολλοί από αφέλεια και δυσκολεύομαι πλέον να ακούω το «οικονομική αδυναμία» γιατί μπορεί κάποιος να επικαλείται κατάσταση ετοιμορροπίας, αλλά όταν το άφησε να φθαρεί πολλά χρόνια για να φτάσει σε αυτήν την κατάσταση και όταν με μηδαμινό κόστος μπορούσε να καλύψει τρια σπασμένα κεραμίδια για να μην έρθει σε αυτήν την κατάσταση, τι να πει κανείς σήμερα; Είναι η «ευκολία» του επιρρίπτω ευθύνες».
Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΕΦΟΡΕΙΑΣ ΝΕΩΤΕΡΩΝ ΜΝΗΜΕΙΩΝ
Αναφορικά με τον ρόλο της υπηρεσίας «νεωτέρων» ο ίδιος, σημείωσε ότι «εμείς για να αναστρέψουμε το κλίμα, κάνουμε μια σειρά εκδηλώσεων, συνεχώς. Πέρυσι, κάναμε μια έκθεση περί βιομηχανικής κληρονομιάς, γιατί έχουμε «εμβέλεια» περιφέρειας και όχι Ξάνθης. Είμαστε περιφερειακή υπηρεσία. Θέλαμε να δούμε τι είναι η βιομηχανική κληρονομιά. Αυτό και αν αφορά την Ξάνθη που έχει τόσο μεγάλο απόθεμα σε καπναποθήκες που είναι πολιτιστικό απόθεμα πολιτιστικής κληρονομιάς. Η Καβάλα επίσης, το Σουφλί, τα μεταλλευτικά συγκροτήματα κλπ. Ανοίγουμε την υπηρεσία στον κόσμο. Τον Σεπτέμβριο του 2019, συμμετείχαμε για πρώτη φορά στις εκδηλώσεις πολιτιστικής κληρονομιάς (ευρωπαϊκό πρόγραμμα) και κάναμε την εκδήλωση στην Γενισέα. Ένας τόπους από όπου ξεκίνησε όλη η καπνική ιστορία της περιοχής και την διαδέχθηκε η Ξάνθη. Κάναμε μια σειρά δράσεων όπως προέβλεπε το πρόγραμμα, όχι ακαδημαϊκές αλλά βιωματικές. Με θέατρο σκιών, με παιδαγωγική δράση (ζωγραφίζοντας τις καπναποθήκες) με μουσικοχορευτικές εκδηλώσεις, με παραδοσιακή μουσική και όλα αυτά τα κάναμε στον δημόσιο δρόμο που συγκεντρώνονται οι καπναποθήκες και άλλα κτίρια κατοικίας που είναι χαρακτηρισμένα ως μνημεία. Με «φόντο» δηλαδή τα ίδια τα μνημεία που αποτελούν έναν σημαντικό ιστορικό «πυρήνα» της Γενισέας. Έτσι βγαίνουμε προς το κοινό. Συμμετείχαμε επίσης στις επιστημονικές συναντήσεις που έγιναν σε συνεργασία με το Τμήμα Ιστορίας του ΔΠΘ και της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ξάνθης. Ο καθένας «οικειοποιείται» φράσεις του τύπου «ναι, πρέπει να συντηρήσουμε τα μνημεία», αλλά έχει καταντήσει «άνευρο» όλο αυτό. Το αφομοιώσαμε για να το χρησιμοποιούμε αλλά πάλι για να μετράμε την δουλειά ή την αρμοδιότητα ή την ευθύνη του απέναντί μας, είτε είναι φυσικό πρόσωπο είτε ομάδα είτε σύλλογος είτε υπηρεσία του Υπουργείου Πολιτισμού…Η διαδικασία για να χαρακτηρίσεις ένα ακίνητο είναι πόνημα. Είναι μια μεγάλη έρευνα και όταν το χαρακτηρίζεις το προστατεύεις νομικά. Από εκεί και πέρα, αν ο φερόμενος ιδιοκτήτης δεν προβεί στην συντήρησή του και φτάσει σε κατάσταση ετοιμορροπίας, δεν πήγαμε απλά στο «μισό» της δουλειάς που είναι να προστατευθεί με τον χαρακτηρισμό, αλλά ξαναγυρίσαμε στο μηδέν, γιατί καθίσταται ετοιμόρροπο και στην έσχατη των περιπτώσεων μπορεί και ένα κεντρικό συμβούλιο και μόνο – και με έκδοση Υπουργικής Απόφασης- να εγκρίνει κατά περίπτωση, την κατεδάφιση γιατί έχει απωλέσει κάθε ποιότητα. Αλλά έτσι χάνουμε το πολιτιστικό μας προϊόν».
