Σύμφωνα με την ανάλυση της IQAir για την ποιότητα του αέρα, με βάση τις μέσες ετήσιες συγκεντρώσεις PM2.5, η Ελλάδα είναι στην 46η θέση της λίστας των 138 χωρών.
Αναφέρεται πως το 2024 η χώρα μας είχε μέση συγκέντρωση PM2.5 13,2 μg/m³ που εμπίπτει στην κατηγορία «μέτριας» ποιότητας αέρα, σύμφωνα με τις οδηγίες του ΠΟΥ.
Δεν έχουμε από τις χειρότερες ποιότητες αέρα, συγκριτικά με τι άλλο υπάρχει στον κόσμο, ωστόσο η συγκέντρωση των επικίνδυνων τοξικών σωματιδίων υπερβαίνει την κατευθυντήρια γραμμή του ΠΟΥ (5 μg/m³).
Γεγονός, που όπως τονίζεται, προκαλεί δυνητικούς κινδύνους για την υγεία («η παρατεταμένη έκθεση σε επίπεδα PM2.5 πάνω από τις οδηγίες του ΠΟΥ μπορεί να συμβάλει σε αναπνευστικές και καρδιαγγειακές παθήσεις»), ειδικά για ευαίσθητες ομάδες.
Σε ό,τι αφορά τις πηγές, διευκρινίζεται πως η κατάσταση μας επηρεάζεται από ανθρωπογενείς παράγοντες όπως είναι η αστική κυκλοφορία και οι βιομηχανικές δραστηριότητες, αλλά και από φυσικούς -πχ η σκόνη της Σαχάρας.
Οι πόλεις της Ελλάδας που έχουν τις υψηλότερες συγκεντρώσεις PM2.5 είναι τα αστικά κέντρα, με την αστική κίνηση και οι εκπομπές βαρέων οχημάτων σε πυκνοκατοικημένες περιοχές, να είναι εκ των κυρίων παραγόντων. Μετά είναι οι βιομηχανικές ζώνες.
Οι πόλεις με τον πιο επικίνδυνο αέρα -τα υψηλότερα ποσοστά PM2.5- είναι:
• η Θεσσαλονίκη (τα ιστορικά δεδομένα δείχνουν ετήσιους μέσους όρους PM2,5 περίπου 23,3 μg/m³, με μηνιαίες κορυφές που ξεπερνούν τα 35 μg/m³ κατά τους ψυχρότερους μήνες, όταν τα επίπεδα αυξάνονται λόγω της θέρμανσης των κατοικιών -βλ. κυρίως ξυλόσομπες και τζάκια).
• η Αθήνα (τα επίπεδα επιδεινώνονται από γεωγραφικούς παράγοντες, όπως τα γύρω βουνά, τα οποία μπορούν να παγιδεύσουν τους ρύπους και περιστασιακά επεισόδια μεταφοράς σκόνης από τη Σαχάρα).
• η Πάτρα (παρουσιάζει υψηλά επίπεδα PM2,5 λόγω της κυκλοφορίας, των εκπομπών ρύπων από τη ναυτιλία και των βιομηχανικών δραστηριοτήτων, με τη χειμερινή θέρμανση και τις τοπικές μετεωρολογικές συνθήκες να επιδεινώνουν την κατάσταση).
• ο Βόλος (επηρεάζεται από βιομηχανικές και λιμενικές δραστηριότητες και την αστική κίνηση).
• τα Ιωάννινα (τα επίπεδα αυξάνονται το χειμώνα λόγω της καύσης βιομάζας -βλ. ξύλο. Η τοποθεσία των Ιωαννίνων σε κοιλάδα μπορεί να παγιδεύσει ρύπους, επιδεινώνοντας την ποιότητα του αέρα κατά τη διάρκεια στάσιμων καιρικών συνθηκών) και
• η Ξάνθη (όπως σε όλες τις άλλες περιπτώσεις, τα επίπεδα αυξάνονται τους ψυχρότερους μήνες λόγω θέρμανσης με τη χρήση βιομάζας).
Σε ό,τι αφορά τις πόλεις ή περιοχές της Ελλάδας με τον πιο καθαρό αέρα, πάντα σύμφωνα με την πρόσφατη έκθεση, είναι η Σκύρος, τα Χανιά, το Ρέθυμνο, ο Άγιος Γερμανός στην Πρέσπα, η Νάξος και η Καλαμάτα. Εξηγείται πως έχουν μικρότερους πληθυσμούς, χαμηλότερες εκπομπές από τη θέρμανση κατοικιών, ελάχιστη βιομηχανική δραστηριότητα και γεωγραφικά πλεονεκτήματα -οι παράκτιες και νησιωτικές τοποθεσίες επωφελούνται από τις θαλάσσιες αύρες που διασκορπίζουν τους ρύπους, ενώ οι αγροτικές περιοχές έχουν λιγότερες πηγές ρύπανσης.
