Ο θεσμός τον Πρότυπων και Πειραματικών σχολείων δεν είναι καινούργιος, όμως με τον Νόμο 4692/2020 (ΦΕΚ Α) “Αναβάθμιση του Σχολείου και άλλες διατάξεις” δίνεται η ευκαιρία της ίδρυσης και λειτουργίας Πρότυπων και Πειραματικών σχολείων σε όλη την χώρα.
Με τον συγκεκριμένο Νόμο, ο Θεσμός των Πρότυπων και Πειραματικών σχολείων ενισχύεται και επεκτείνεται, έτσι ώστε να δημιουργηθεί ένα εκτεταμένο πανελλαδικό δίκτυο Πρότυπων και Πειραματικών σχολικών μονάδων που θα μπορέσουν να αναβαθμίσουν το παιδαγωγικό μοντέλο και θα βελτιώσουν την παρεχόμενη εκπαίδευση σε όλη τη χώρα.
Όπως είναι λογικό, η προοπτική της ίδρυσης και λειτουργίας Πρότυπων και Πειραματικών σχολείων στην ΑΜΘ και ειδικότερα στην Π.Ε. Ξάνθης δεν μπορεί να μας αφήσει αδιάφορους, αφού αποτελεί μια πρώτης τάξεως ευκαιρία για να διαμορφωθεί ένα νέο εκπαιδευτικό τοπίο με το βλέμμα στραμμένο στο μέλλον των παιδιών μας.
Όμως, το ερώτημα που γεννάται και το οποίο θα πρέπει να απαντηθεί δεν είναι άλλο από το τι πραγματικά είναι τα Πρότυπα και Πειραματικά σχολεία και ποια θα είναι τα πλεονεκτήματα για εκπαιδευτικούς , μαθητές και γονείς που θα φέρει ο χαρακτηρισμός σχολικών μονάδων ως Προτύπων και Πειραματικών.
Αρχικά, θα πρέπει να ξεκαθαριστεί ότι τόσο τα Πρότυπα όσο και τα Πειραματικά Σχολεία είναι δημόσια σχολεία που επιδιώκουν την αριστεία και την καινοτομία.
Η μεταξύ τους διάκριση έγκειται στο ότι πρώτον, τα Πρότυπα αφορούν την Δευτεροβάθμια Δημόσια Εκπαίδευση ενώ τα Πειραματικά αφορούν την Δευτεροβάθμια αλλά και την Πρωτοβάθμια Δημόσια Εκπαίδευση.
Η δεύτερη διάκριση μεταξύ Πρότυπων και Πειραματικών σχολικών μονάδων βρίσκεται στους στόχους που επιδιώκουν να επιτύχουν. Έτσι, ενώ τα Πρότυπα σχολεία στοχεύουν στην καλλιέργεια και τη διάχυση της ιδέας και των πρακτικών της αριστείας στο εκπαιδευτικό σύστημα, τα Πειραματικά στοχεύουν στην υποστήριξη του πειραματισμού και της πιλοτικής εφαρμογής εκπαιδευτικών καινοτομιών.
Σε πρώτο πλάνο τόσο στα Πρότυπα όσο και στα Πειραματικά σχολεία βρίσκεται η ισότητα ευκαιριών σε μαθήτριες και μαθητές, το οποίο επιτυγχάνεται με τον τρόπο εισαγωγής, ο οποίος προβλέπει κλήρωση για τα Πειραματικά σχολεία και εξετάσεις για τα Πρότυπα σχολεία.
Σε αυτό το σημείο θα πρέπει να διευκρινιστεί ότι οι μαθητές που φοιτούν ήδη σε σχολεία που θα χαρακτηριστούν ως Πρότυπα ή Πειραματικά θα παραμείνουν σε αυτά και οι τυχόν κενές θέσεις θα καλυφτούν από νέους μαθητές, οι οποίοι θα έχουν υποβάλλει αίτηση και θα εισαχθούν σύμφωνα με τον τρόπο εισαγωγής που προβλέπεται αντίστοιχα για τα Πρότυπα και για τα Πειραματικά σχολεία.
Επίσης, οι μαθητές που αποφοιτούν από Πειραματικό σχολείο, αυτοδικαίως εάν το επιθυμούν συνεχίζουν σε Πειραματικό σχολείο επόμενης βαθμίδας. Παραδείγματος χάρη, μαθητές που αποφοιτούν από Πειραματικό Δημοτικό σχολείο, εάν το επιθυμούν χωρίς καμία άλλη ενέργεια μπορούν να φοιτήσουν σε Πειραματικό Γυμνάσιο. Η συνέχεια αυτή αν και όχι υποχρεωτική, κρίνεται αναγκαία τόσο για τα παιδιά όσο όμως και για τον Θεσμό και την αποτελεσματικότητα του.
Όσον αφορά, τους εκπαιδευτικούς που υπηρετούν στα σχολεία που θα χαρακτηριστούν ως Πρότυπα ή Πειραματικά, θα πρέπει να τονιστεί ότι θα παραμείνουν σε αυτά για δύο έτη ενώ συγχρόνως θα πάρουν νέα οργανική θέση σε γειτονικό σχολείο. Μετά το πέρας της διετίας, οι εκπαιδευτικοί των Πρότυπων και Πειραματικών σχολείων θα αξιολογηθούν με βάση την προσφορά τους στα σχολεία αυτά και των τυπικών προσόντων, τα οποία όμως δεν κρίνονται αναγκαία για την επιτυχή αξιολόγηση τους. Η επιτυχής αξιολόγηση ανανεώνει την θητεία τους στα Πρότυπα και Πειραματικά για μια τετραετία, όπου με το πέρας της θα επαναξιολογηθούν.
Η βασική ιδέα του θεσμού των Προτύπων και Πειραματικών σχολείων ήταν και είναι ότι όλοι οι πολίτες πρέπει να έχουν πρόσβαση σε δωρεάν εκπαίδευση αρίστων προδιαγραφών και καινοτόμων εκπαιδευτικών μεθόδων. Αυτό επιτυγχάνεται πλέον, μέσω της επέκτασης του Θεσμού σε όλη τη χώρα, λειτουργώντας ως καταλύτης για την συνολική αναβάθμιση του δημόσιου σχολείου και του παρεχόμενου εκπαιδευτικού έργου.
Μέσω των δημιουργικών δράσεων, της χρήσης νέων διδακτικών εργαλείων και καινοτόμων πρακτικών, της εφαρμογής πιλοτικών προγραμμάτων σπουδών, τα παιδιά αποκομίζουν πολλαπλά οφέλη. Αυτό το γνωρίζουν οι γονείς που έχουν αγκαλιάσει τον θεσμό των Προτύπων και Πειραματικών σχολείων όπου αυτός έχει εφαρμοστεί έως τώρα.
Επιπρόσθετα, μέσα από την διοργάνωση σεμιναρίων και ημερίδων και την ανάπτυξη συνεργασιών μεταξύ όλων των σχολικών μονάδων τα οφέλη αυτά διαχέονται και στα υπόλοιπα δημόσια σχολεία ενώ μέσα από την δυνατότητα επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών όλων των σχολικών μονάδων και όχι μόνο των εκπαιδευτικών των Προτύπων και Πειραματικών σχολείων επιτυγχάνεται ένας από τους βασικούς στόχους του συγκεκριμένου Θεσμού που δεν είναι άλλος από την ένταξη των σύγχρονων πρακτικών που εφαρμόζονται στα Πρότυπα και Πειραματικά σχολεία σε όλα τα σχολεία της δημόσιας εκπαίδευσης.
Η διασύνδεση των Πρότυπων και Πειραματικών σχολείων με Ιδρύματα της Τριτοβάθμιας εκπαίδευσης είναι ακόμα ένα μεγάλο πλεονέκτημα αυτών των σχολείων, το οποίο μπορεί να έχει άμεση εφαρμογή στην περιοχή μας χάρη στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης.
Συνεπώς, η εφαρμογή του Θεσμού των Προτύπων και Πειραματικών σχολείων στην περιοχή μας θα οδηγήσει εκ των πραγμάτων σε ένα σύγχρονο και καινοτόμο εκπαιδευτικό τοπίο, το οποίο με την σειρά του θα προσφέρει πλήθος ωφελειών στην τοπική κοινωνία και στην συνολική ανάπτυξη και αναβάθμιση της Π.Ε. Ξάνθης .
Κλείνοντας, θα ήθελα να τονίσω ότι αντιλαμβάνομαι πλήρως τους επιμέρους προβληματισμούς οι οποίοι υπάρχουν γύρω από τον θεσμό των Προτύπων και Πειραματικών σχολείων. Όμως ο φόβος του καινούργιου δεν θα πρέπει να οδηγήσει σε μια ακόμη χαμένη ευκαιρία για την Π.Ε. Ξάνθης. Η δημόσια εκπαίδευση θα πρέπει να αναζητά νέα μονοπάτια γνώσης, να πειραματίζεται και να δίνει ευκαιρίες σε όλα τα παιδιά για καλύτερες σπουδές, αυτός θα πρέπει να είναι ο στόχος. Η χρήση κάθε δυνατού εργαλείου για την αναβάθμιση του εκπαιδευτικού συστήματος και του παρεχόμενου εκπαιδευτικού έργου είναι ο μόνος τρόπος να ανταποκριθούμε στις προκλήσεις του μέλλοντος και να δώσουμε στα παιδιά μας ισχυρά εφόδια και στέρεες βάσεις για ένα καλύτερο μέλλον τόσο δικό τους όσο και του τόπου μας.
Ο Βουλευτής Ξάνθης
Σπύρος Τσιλιγγίρης
