Μεγάλος αναβρασμός επικρατεί στην Τουρκία λόγω των καταιγιστικών εξελίξεων που έχουν προκύψει από τη μια πτώση-ρεκόρ πίσω από την άλλη για την τουρκική λίρα, μετά και τις πρόσφατες δηλώσεις του Τούρκου προέδρου, Ταγίπ Ερντογάν, για «πόλεμο οικονομικής ανεξαρτησίας».
Το χρονικό της κατάρρευσης
Το μεσημέρι της Τρίτης, η νέα τουρκική λίρα βρισκόταν στα Τάρταρα, έχανε 15% και η ισοτιμία της έναντι του αμερικανικού δολαρίου ξεπέρασε για λίγο το επίπεδο 13,45:1. Έκλεισε με τη μεγαλύτερη πτώση από τη 10η Αυγούστου 2018.
Η πολλοστή κατακρήμνισή της καταγράφηκε την επομένη της διαβεβαίωσης του Τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν πως η χώρα δεν θα αλλάξει νομισματική πολιτική, θα συνεχίσει να «αντιστέκεται στις πιέσεις» εκείνων που πιέζουν για αύξηση των επιτοκίων.
Το βράδυ της Δευτέρας, εξερχόμενος από συνεδρίαση του Υπουργικού Συμβουλίου, ο αρχηγός του κράτους έφθασε στο σημείο να καταγγείλει «συνωμοσία» εναντίον της τουρκικής οικονομίας. «Βλέπουμε καθαρά το παιχνίδι ορισμένων με τις συναλλαγματικές ισοτιμίες, με τα νομίσματα, με τα επιτόκια, με τις αυξήσεις τιμών», πέταξε. Η τοποθέτησή του αυτή, το δίχως άλλο, συνετέλεσε στην κατάρρευση του τουρκικού νομίσματος μερικές ώρες αργότερα. Εξέλιξη που καταγράφηκε ενώ ήδη, για μεγάλο μέρος του πληθυσμού, το κόστος ζωής είναι αβάστακτο.
Έντονες διαμαρτυρίες από τους πολίτες
Οι πολίτες βγαίνουν στους δρόμους σε πολλές περιοχές της χώρας, διαδηλώνουν, συγκρούονται με τις Αρχές, καίνε ψεύτικα δολάρια, όπως έγινε για παράδειγμα στην πόλη Ντιγιάρμπακιρ. Στην περιοχή Κουρτουλούς, όπου παλιά διέμεναν Έλληνες, οι γυναίκες εξέφρασαν την οργή τους για την κατάσταση που βιώνουν, χτυπώντας κατσαρολικά και ζητώντας την παραίτηση της κυβέρνησης.
Οι πολίτες σε δηλώσεις τους στα μέσα μαζικής ενημέρωσης και στους ιστοτόπους δηλώνουν πως έχουν φτάσει στα όριά τους μετά και τη νέα κατάρρευση της τουρκικής λίρας. Οι ετικέτες που κυριαρχούν μεταξύ των χρηστών στην Τουρκία είναι αρκετά ενδεικτικοί του κλίματος: «Βυθιζόμαστε», «Κυβέρνηση παραιτήσου», «Δεν μπορούμε να τα βγάλουμε πέρα».
Αρκετοί Τούρκοι ομολογούν πως δεν μπορούν να σταματήσουν να παρακολουθούν την πορεία της συναλλαγματικής ισοτιμίας και να κάνουν συνεχώς υπολογισμούς για τα έξοδά τους – υπολογισμούς που «αλλάζουν εκατό φορές την ημέρα».
Οι νέες συνθήκες
Μετά την κατακρίμνηση της τουρκικής λίρας πολλά αλλάζουν ώρα με την ώρα στην Τουρκία. Για παράδειγμα, ο καφές, το λάδι και η ζάχαρη πωλούνται με το μέτρο. Οι περιορισμοί ξεκίνησαν αρχικά με την ποσότητα ζάχαρης και λαδιού που μπορεί να αγοράσει κάθε Τούρκος πολίτης και συνεχίστηκε με τον καφέ, προκαλώντας σφοδρές αντιδράσεις.
Και όλα αυτά δεν έχουν τέλος, αφού αναλυτές εκτιμούν πως η συνεχιζόμενη υποτίμηση της τουρκικής λίρας θα αποτυπωθεί στις τιμές των προϊόντων τις επόμενες ημέρες, με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί κλίμα ανησυχίας στους πολίτες, που βλέπουν καθημερινά τα εισοδήματά τους να μειώνονται. Ο καθαρός κατώτερος μισθός συρρικνώθηκε από τα 380 δολάρια (σχεδόν 338 ευρώ) τον Ιανουάριο, στα 224 δολάρια (199 ευρώ) χθες στην ισοτιμία της ημέρας.
Αρκετοί εργαζόμενοι ή συνταξιούχοι λένε πως με το που θα πάρουν τον μισθό ή τη σύνταξή τους, μετατρέπουν αμέσως το ποσό σε συνάλλαγμα. Ο Εμιρχάν Μετίν, 28 ετών, δικηγόρος, εξηγεί πως το κάνει «για έχει κάποιο νόημα» κάθε υπολογισμός του. «Είναι σχεδόν αδύνατο να συγκεντρωθώ ή να μιλήσω για οτιδήποτε άλλο» πέρα από την οικονομική κρίση, προσθέτει.
Ορισμένοι προσπαθούν να αποταμιεύσουν ποσά σε χρυσό, καθώς ο πληθωρισμός έχει φθάσει -επισήμως- σχεδόν στο 20% από την αρχή της χρονιάς.
Η τουρκική αντιπολίτευση είναι έξαλλη
«Δεν έχει ενσκήψει ποτέ τέτοια καταστροφή στην ιστορία της Δημοκρατίας», πέταξε ο Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, ο ηγέτης του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP, αξιωματική αντιπολίτευση), προσάπτοντας την ευθύνη για την ελεύθερη πτώση της λίρας προσωπικά στον πρόεδρο Ερντογάν, ο οποίος κυβερνά την Τουρκία από το 2003. Κατά τον κ. Κιλιτσντάρογλου, ο αρχηγός του κράτους έχει μετατραπεί σε «πρόβλημα εθνικής ασφαλείας» για την Τουρκία.
Για τον πρώην πρωθυπουργό Αχμέτ Νταβούτογλου, ιδρυτικό μέλος του ισλαμοδημοκρατικού κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) του προέδρου, που πλέον αποχώρησε και ίδρυσε δικό του κόμμα, τα μέτρα που παίρνει ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν αποτελούν «προδοσία» και «όχι άγνοια». Οι αρχηγοί των παρατάξεων της αντιπολίτευσης συγκάλεσαν έκτακτες συνεδριάσεις των κομματικών οργάνων τους για να εξετάσουν τη νέα κατάρρευση της λίρας, τη δεύτερη χειρότερη στην Ιστορία.
