Με το πρώτο «κουδούνι» ξεκίνησαν και τα περιστατικά – Όλα όσα πρέπει να γνωρίζουν μαθητές και γονείς
Ευ. Στυλιανίδου, Αθ. Γανίδης και Π. Διούδη, μιλούν στην «Θ»
Με το πρώτο «κουδούνι» ξεκίνησαν (όπως διαφαίνεται και από διάφορες αναρτήσεις γονέων σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης) τα πρώτα κρούσματα σχολικού εκφοβισμού.
Και επειδή η πρόληψη είναι καλύτερη από την καταστολή, η «Θ» ανοίγει από τώρα τον «φάκελο» αυτό, σε μια προσπάθεια να βοηθήσει τόσο τους γονείς όσο και τους μαθητές (θύτες ή θύματα). Προσπάθεια στην οποία συμβάλλουν, η Διευθύντρια του 13ου Δημοτικού Σχολείου Ξάνθης κ. Εύη Στυλιανίδου, ο Πρόεδρος της Ένωσης Συλλόγων Γονέων και Κηδεμόνων Ξάνθης κ. Αθανάσιος Γανίδης καθώς και η ψυχολόγος και επιστημονικά υπεύθυνη του Κέντρου Πρόληψης Εξαρτήσεων και Προαγωγής της Ψυχοκοινωνικής Υγείας Ξάνθης – «Έκφραση» κ. Παγώνα Διούδη.
«ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΙ ΟΧΙ ΚΑΤΑΣΤΟΛΗ – ΩΣ ΣΧΟΛΕΙΟ, ΑΚΟΛΟΥΘΟΥΜΕ ΤΗΝ ΜΕΘΟΔΟ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΟΜΕΤΡΙΑΣ»
Ειδικότερα η κ. Στυλιανίδου αναφέρει στην «Θ» ότι «το θέμα αυτό το προσεγγίσουμε σε πρώτη «φάση» από μαρτυρίες, από την προσέγγιση των παιδιών, από την εμπιστοσύνη τους. Εκτός αυτού βέβαια, υπάρχει ένας επαγγελματισμός – τουλάχιστον στο δικό μας σχολείο – για να μπορέσουμε να το αντιμετωπίσουμε και να το προλάβουμε ώστε να μην έχουμε τέτοια θέματα, εφαρμόζοντας την μέθοδο της κοινωνιομετρίας. Είναι μια μέθοδος καταγραφής των σχέσεων των παιδιών σε κάθε τμήμα. Το μελετούμε φτιάχνοντας κοινωνιομετρικούς πίνακες που μας αποτυπώνουν όλες τις σχέσεις των παιδιών, σε τακτά χρονικά διαστήματα μέσα στον χρόνο και συγκεκριμένα τρεις φορές τον χρόνο. Οπότε στα ενδιάμεσα διαστήματα, βελτιώνουμε τις καταστάσεις με δικές μας παρεμβάσεις και με ψυχολόγο (που μέσα στο επόμενο διάστημα θα τοποθετηθεί και στο σχολείο) προκειμένου να βελτιώσουμε θέματα «προβληματικά» στις σχέσεις των παιδιών. Ο σύλλογος διδασκόντων του σχολείου αντιμετωπίζει όλες τις σχέσεις των παιδιών, με αυτόν τον απόλυτα επαγγελματικό και επιστημονικό τρόπο, ώστε να καταγράφουμε προβλήματα τα οποία υπάρχουν στις σχέσεις των παιδιών και να παρεμβαίνουμε πριν εμφανιστούν θέματα bulling. Το αντιμετωπίζουμε με πρόληψη και όχι με καταστολή. Είναι κάτι που μπορεί κάποιος να το προτείνει και σε όλα τα σχολεία».
«ΝΑ ΕΜΠΙΣΤΕΥΟΝΤΑΙ ΟΙ ΓΟΝΕΙΣ ΤΟΥΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥΣ ΚΑΙ ΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ»
«Οι γονείς μπορούν να απευθύνονται στα σχολεία και να μας επισημαίνουν κάποια θέματα, τα οποία πολλές φορές μπορεί να είναι και ασήμαντα. Μπορεί ένα παιδί να υπερβάλλει όταν εκφράζεται στους γονείς για παράδειγμα, επειδή πηγαίνει κουρασμένο στο σπίτι και μπορεί να μην υφίσταται το θέμα, στο μέγεθος που το εκλαμβάνει. Οι γονείς πρέπει να απευθύνονται είτε στον διευθυντή είτε στον δάσκαλο με την επισήμανση αυτή και το σχολείο θα το αντιμετωπίσει. Δεν υπάρχει λόγος να φοβούνται οι γονείς. Επίσης, πλέον ο τρόπος επικοινωνίας με το σχολείο είναι εύκολος. Τουλάχιστον από την μεριά μας, προσωπικά έχω δώσει στους γονείς το mail του σχολείου και μπορούν να απευθύνονται γραπτώς 24 ώρες το 24ωρο για να μας επισημαίνουν αυτό που θέλουν. Υπάρχουν τρόποι επικοινωνίας δηλαδή και τα προβλήματα τα λύνουμε. Το άγχος των γονέων, αντιμετωπίζεται με εμπιστοσύνη στο σχολείο και η θέση μου είναι ότι όλα τα σχολεία της Ξάνθης, πιστεύω ότι λειτουργούν πολύ καλά σε σχέση και με άλλους νομούς» συνέχισε η ίδια, σημειώνοντας ότι «το μήνυμά μου προς τους γονείς, με την ευχή να είναι γερά τα παιδιά και οι ίδιοι, είναι να έχουν εμπιστοσύνη στους εκπαιδευτικούς και στο σχολείο. Η έλλειψη εμπιστοσύνης προς το σχολείο, δημιουργεί και συγκρούσεις με το σχολείο».
«ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥΣ ΚΑΙ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΓΟΝΕΙΣ – ΕΝΗΜΕΡΩΝΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΜΕ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ»
Από πλευράς γονέων ο κ. Γανίδης υπογραμμίζει ότι «θα πρέπει να γίνει μια σωστή ενημέρωση και στα παιδιά αλλά και στους γονείς για το πώς αντιμετωπίζουν τα συγκεκριμένα φαινόμενα, ενώ παράλληλα θα πρέπει και οι εκπαιδευτικοί να είναι λίγο πιο «πονηρεμένοι» και παρατηρητικοί στις συμπεριφορές των παιδιών, ώστε να αντιμετωπίζουν λίγο πιο γρήγορα κάποια πράγματα. Πολλές φορές, ίσως τα παιδιά δεν μιλούν για τέτοια περιστατικά ή ίσως και οι γονείς φοβούνται. Για αυτό επαναλαμβάνω ότι θα πρέπει και οι εκπαιδευτικοί να είναι πιο προσεκτικοί στις συμπεριφορές των παιδιών. Η δουλειά τους δεν είναι μόνο να διδάσκουν τα μαθήματα αλλά και να διορθώνουν συμπεριφορές. Αν ένα παιδί παραπονεθεί, ο εκπαιδευτικός θα πρέπει να εξετάζει λίγο την κατάσταση. Να μην είναι αδιάφορος (όπως συνέβη κάποιες φορές) και να φτάνουμε μετά σε φαινόμενα που διογκώνονται. Στο παρελθόν, από την ενημέρωση που έχουμε, κάποιες φορές ενώ και οι γονείς και τα παιδιά ενημέρωναν, δεν γίνονταν ενέργειες για να αντιμετωπιστεί το φαινόμενο. Θα πρέπει και οι εκπαιδευτικοί να είναι πάντα σε εγρήγορση και σίγουρα θα πρέπει να μιλούν με όλα τα παιδιά του τμήματός τους. Από την άλλη σαν γονέας πρέπει να έχεις μια ιδιαίτερη σχέση με το παιδί σου, να κατανοείς τις αλλαγές στην συμπεριφορά του, να «βλέπεις» έστω και από μακριά τις αλλαγές στην ψυχοσύνθεση του παιδιού και να προσπαθείς να δεις αν οφείλεται σε κάποιο «προβληματικό» γεγονός, είτε το παιδί δέχεται, είτε κάνει bulling. Πιστεύω ότι αν κάποιος γονέας παρατηρήσει το παιδί του, θα καταλάβει αν κάτι δεν πηγαίνει, ίσως, καλά. Εμείς, ως Ένωση Συλλόγων Γονέων, κατά καιρούς διοργανώνουμε ενημερωτικές εκδηλώσεις για το θέμα, ενώ έχουμε επαφή και με τους διευθυντές των σχολείων και τους γονείς και πάντα προσπαθούμε να βοηθήσουμε από την δική μας πλευρά, όσο μπορούμε. Παλαιότερα μάλιστα είχαμε συμμετάσχει σε κάποιο «παρατηρητήριο» που είχε διοργανωθεί όσον αφορά στο bulling, το οποίο ωστόσο δεν προχώρησε. Είχε γίνει και μια παρουσίαση στην περιφέρεια όλοι οι συναρμόδιοι φορείς και είχαμε συζητήσει για το θέμα. Γενικά συμμετέχουμε πάντα σε δράσεις που έχουν να κάνουν με την αντιμετώπιση του φαινομένου και με την ενημέρωση των ενδιαφερομένων».
«ΠΟΛΛΕΣ ΦΟΡΕΣ ΕΝΑΛΛΑΣΣΟΝΤΑΙ ΟΙ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ ΘΥΤΗ ΚΑΙ ΤΟΥ ΘΥΜΑΤΟΣ»
Τέλος από την δική της πλευρά η κ. Διούδη επισημαίνει μεταξύ άλλων ότι «θα πρέπει κατά αρχήν να ξεχωρίσουμε τον σχολικό εκφοβισμό από τα «πειράγματα» που γίνονται μεταξύ των παιδιών καθημερινά και για πάρα πολλά χρόνια. Ο σκοπός δεν είναι να βάλουμε στο μεγεθυντικό μας φακό, οποιαδήποτε συμπεριφορά αφορά τις παρέες του παιδιού μας, αλλά να έχουμε στον νου μας ότι ο σχολικός εκφοβισμός είναι ένα συγκεκριμένο φαινόμενο που αφορά την σκόπιμη και την συνειδητή επιθυμία ενός παιδιού ή μιας ομάδας παιδιών να βλάψει ή να απειλήσει ή να φοβίσει κάποιο άλλο παιδί. Επομένως το εν λόγω φαινόμενο έχει έναν συγκεκριμένο ορισμό. Το κακό είναι ότι οι μισοί από τους μαθητές που δέχονται επιθέσεις εκφοβισμού και βίας στο σχολείο, δεν αναφέρουν πουθενά το γεγονός ενώ οι άλλοι μισοί το αναφέρουν σε φίλους τους και σπανιότερα στους εκπαιδευτικούς ή στους γονείς τους. Αυτό θα πρέπει να μας προβληματίσει και ως προς την πρόληψη αλλλα καικ ως προς την αντιμετώπιση του φαινομένου. Οι μορφές του εκφοβισμού είναι πολλές. Δεν αφορά μόνον στην σωματική επίθεση. Έχουμε και τον λεκτικό, τον συναισθηματικό, τον σεξουαλικό εκφοβισμό, επομένω είναι διάφορες οι μορφές που καθημερινά εμφανίζονται στις αλληλεπιδράσεις μεταξύ παιδιών και ομάδων. Δεν θα ήθελα να μπούμε στην διαδικασία να κατηγοριοποιήσουμε παιδιά και να μιλήσουμε με ταμπέλες για «θύματα» και «θύτες» γιατί υπάρχουν συγκεκριμένα – σίγουρα – χαρακτηριστικά που συναντάμε στα παιδιά που εμφανίζουν συμπεριφορές από την πλευρά του θύτη και αντίστοιχα συγκεκριμένα χαρακτηριστικά που εμφανίζονται ως θύματα. Παρόλα αυτά θα ήθελα να υπογραμμίσω ότι πολλές φορές, αυτές οι ιδιότητες εναλλάσσονται. Για παράδειγμα ένα παιδί που στο σχολείο είναι θύτης, μπορεί να είναι θύμα στο σπίτι του και το αντίστροφο…»
«ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ Η ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΤΩΝ ΓΟΝΕΩΝ ΜΕ ΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ – ΕΧΟΥΝ ΔΥΝΑΜΗ ΚΑΙ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ – ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΕΣ ΤΟΥ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ»
Αναφορικά με το τι πρέπει να κάνουν οι γονείς η κ. Διούδη, τονίζει ότι «πρώτα από όλα θα πρέπει να παρατηρήσουν αν το παιδί τους δείχνει κάποια σημάδια «θύματος» ή «θύτη» και να επικοινωνήσουν αμέσως με το σχολείο. Η συνεργασία γονέων και εκπαιδευτικών για όλες τις συμπεριφορές που μπορεί να θεωρούνται προβληματικές ή να προβληματίζουν κάποιοον γονέα, είναι απαραίτητη για την καλύτερη δυνατή αντιμετώπιση. Υπάρχουν περιπτώσεις που οι γονείς μπορεί να παρατηρήσουν κάτι, αλλά διερευνώντας το με την βοήθεια των εκπαιδευτικών, να παρατηρήσουν ότι ίσως είχαν μεγεθύνει κάποιες διαστάσεις του θέματος, υπάρχουν όμως και περιπτώσεις που αν αμελήσουν κάποιες ενδείξεις, να υποτιμήσουν τις συνέπειες αυτού που συμβαίνει και αφορά στο παιδί τους. Θα πρέπει λοιπόν να υπάρχει μια στενή επικοινωνία με το σχολείο προκειμένου να μάθουν οι γονείς όλων των παιδιών που εμπλέκονται σε κάποια αντιπαράθεση, ίσως, τι ακριβώς έχει συμβεί. Να πάρουν όλες τις πληροφορίες που χρειάζεται για την συμπεριφορά των παιδιών που έχει προκύψει το πρόβλημα. Αν υπάρχει παιδί που δέχεται εκφοβισμό, το κυριότερο είναι να εξηγήσουν οι γονείς στο παιδί ότι δεν φταίει αυτό και πως ο,τιδήποτε και αν έχει κάνει, δεν δικαιολογούνται πράξεις βίας. Να το βοηθήσουν επίσης να δημιουργήσει μηχανισμούς ώστε να αποκρούει πειράγματα, κοροϊδίες και να στέκεται δυνατά μπροστά σε οποιονδήποτε τον εκφοβίζει. Να μπορεί να φεύγει και να απευθύνεται σε κάποιον εκπαιδευτικό φυσικά. Όσο δεν μιλούν τα παιδιά είτε από φόβο ότι δεν θα γίνουν πιστευτά είτε από φόβο μήπως τους μαλώσουν είτε από φόβο ότι ευθύνονται για κάτι, τότε δυναμώνουν το ίδιο το φαινόμενο…Όλο αυτό βέβαια, θα πρέπει να έχει και ένα υπόβαθρο με την επικοινωνία μέσα στο σπίτι. Σαφώς και ένα παιδί θα πρέπει να έχει μια «ζεστή» και «φιλική» σχέση με ένα παιδί, να είναι κοντά και να αποδείξουν ότι μπορούν να συζητούν με τα παιδιά τους, μπορούν να τα ακούν και ότι σε οποιαδήποτε στιγμή της ζωής τους που χρειάζονται κάτι (ή ακόμη και σε ένα λάθος που μπορεί να έχουν κάνει) είναι εκεί. Πρέπει να προσπαθήσουν να τα κατανοήσουν και όχι με το που ακούν το λάθος, να μαλώνουν και να απαξιώνουν το παιδί. Σε μια τέτοια περίπτωση, αν ένα παιδί βρεθεί θύμα σχολικού εκφοβισμού, οι περισσότερες πιθανότητες έγκεινται στο να το αποσιωπήσει…Και οι γονείς το παιδιού που μπορεί να εκφοβίζει άλλα παιδιά, χρειάζεται να συνεργάζονται με το σχολείο. Ο σκοπός δεν είναι να θυματοποιηθούν οι θύτες αλλά να βοηθηθούν και εκείνοι, να διερευνηθούν τα περιστατικά και να βοηθηθούν και οι δυο πλευρές, αφού όπως προαναφέραμε, οι ιδιότητες του θύτη και του θύματος, πολλές φορές εναλλάσσονται. Τέλος, σημαντικό ρόλο, μπορούν να παίξουν τα παιδιά – παρατηρητές. Ο θύτης και το θύμα είναι μειοψηφία σε σχέση με τα παιδιά που παρατηρούν αυτά τα φαινόμενα. Αυτά τα παιδιά έχουν «δύναμη» και όπως και οι θύτες και τα θύματα, είναι τα παιδιά όλων μας. Επομένως, είναι καλό να δώσουμε στα παιδιά μας να καταλάβουν ότι είναι υπεύθυνα ακόμη και όταν επιλέγουν την σιωπή».
