Μ. Αγγελόπουλος: “Πολύ σημαντική η ανακατανομή αρμοδιοτήτων–Χρήσιμο μέτρο και το “μίνι επικρατείας”
Τους βασικούς άξονες για τη μεταρρύθμιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης παρουσίασε ο Υπουργός Εσωτερικών, Θοδωρής Λιβάνιος, στο ετήσιο συνέδριο της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας στη Ρόδο.
ΟΙ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΕΡΕΣ ΑΛΛΑΓΕΣ ΣΤΗΝ ΕΚΛΟΓΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ
Επιγραμματικά, οι σημαντικότερες αλλαγές, οι οποίες τίθενται ως βάση διαλόγου για τη σύνταξη του νέου Ενιαίου Κώδικα Τοπικής Αυτοδιοίκησης είναι οι εξής:
1. Εκλογή δημοτικών και περιφερειακών αρχών σε έναν και μόνο γύρο
2. Προαιρετική ηλεκτρονική ψηφοφορία στις εκλογές Δήμων και Περιφερειών
3. Κήρυξη πρόωρων εκλογών, εντός των 3 πρώτων ετών της πενταετούς θητείας, για το υπόλοιπο της θητείας
4. Ορισμός επιπλέον υποψηφίων συμβούλων χωρίς σταυρό προτίμησης
Οι υποψήφιοι αυτοί εκλέγονται μόνο αν ο συνδυασμός τους ανακηρυχθεί νικητής των εκλογών.
5. Δημιουργία ποσόστωσης για τη συμμετοχή υποψηφίων ηλικίας έως 30 ετών στους αυτοδιοικητικούς συνδυασμούς
6. Κατάργηση της δυνατότητας απόσπασης αιρετών δημοσίων υπαλλήλων λόγω εκλογής
7. Μείωση του αριθμού των υποψηφίων συμβούλων σε έως 50% επιπλέον των θέσεων, αντί 150% που ισχύει σήμερα
8. Εκλογή των δημοτικών συμβούλων ενιαία στο σύνολο του δήμου και όχι ανά δημοτική ενότητα
9. Ενιαίο παράβολο συνδυασμού .
10. Διεξαγωγή των εκλογών την τελευταία Κυριακή του Νοεμβρίου
ΟΙ ΑΛΛΑΓΕΣ ΣΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ
1. Υποχρεωτική δημόσια διαβούλευση για όλες τις κανονιστικές πράξεις πριν εισαχθούν στο δημοτικό / περιφερειακό συμβούλιο.
2. Αποκλειστικά ηλεκτρονικά τοπικά δημοψηφίσματα για θέματα αρμοδιότητας των δήμων.
3. Σύσταση θέσης υπηρεσιακού γραμματέα σε δήμους άνω των 200.000 κατοίκων.
4. Αύξηση της αντιμισθίας δημάρχων και αντιδημάρχων, αναστολή επαγγελματικής δραστηριότητας δημάρχου σε δήμους άνω των 20.000 κατοίκων και υποχρεωτική άδεια για το σύνολο της θητείας.
5. Κατάργηση χωρικής αρμοδιότητας των Ελεγκτών Νομιμότητας. Κάθε πράξη που θα εισέρχεται για έλεγχο νομιμότητας θα κατανέμεται τυχαία σε Ελεγκτή Νομιμότητας άλλης χωρικής αρμοδιότητας. Συντονισμός των 7 Ελεγκτών Νομιμότητας από τον Γενικό Επόπτη Νομιμότητας ΟΤΑ.
6. Επιτάχυνση της έκδοσης αποφάσεων για έλεγχο νομιμότητας εντός 10 ημερών.
7. Διατήρηση του Δημοτικού Τέλους για την κάλυψη ανταποδοτικών υπηρεσιών και καθιέρωση Τέλους Τοπικής Ανάπτυξης, με την ενσωμάτωση σε αυτό του Δημοτικού Φόρου και του Τέλους Ακίνητης Περιουσίας. Το ΤΤΑ θα καθορίζεται ελεύθερα από τους δήμους και θα αξιοποιείται για την κάλυψη πάσης φύσης δαπανών και επενδυτικών δραστηριοτήτων.
8. Επαναφορά του προληπτικού ελέγχου του Ελεγκτικού Συνεδρίου για εντάλματα άνω των 15.000 ευρώ.
9. Σύσταση Κέντρου Διαχείρισης Δημοτικών Εσόδων υπό την Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδας, στο οποίο θα αναρτώνται κάθε είδους βεβαιωμένες οφειλές προς δήμους.
10. Ανακατανομή αρμοδιοτήτων μεταξύ Δήμων, Περιφερειών, Αποκεντρωμένων Διοικήσεων και Κεντρικού Κράτους
“ΥΠΑΡΧΕΙ ΜΕΙΖΟΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΕΛΛΕΙΨΗΣ ΧΕΙΡΑΦΕΤΗΣΗΣ ΤΗΣ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ”
Για όλα τα παραπάνω μίλησε στην “Θ” ο πρόεδρος του Ινστιτούτου Τοπικής Αυτοδιοίκησης της ΚΕΔΕ και πρώην Περιφερειάρχης ΑΜΘ κ. Μιχάλης Αγγελόπουλος, ο οποίος στάθηκε ιδιαίτερα στο θέμα της ανακατανομής αρμοδιοτήτων, στα “χρήσιμα εργαλεία”, όπως χαρακτηριστικά ανέφερε, στο θέμα της δυνατότητας ενός “μίνι” ψηφοδελτίου επικρατείας αλλά και της ηλεκτρονικής ψήφου, κάπως επίσης και στα θέματα της εκλογικής διαδικασίας.
Πιο αναλυτικά, ο κ. Αγγελόπουλος, εξήγησε αρχικά στην “Θ” ότι “αυτή τη στιγμή, οικονομική ανεξαρτησία στους δήμους της χώρας υπάρχει μόνον στο 37%. Στους μητροπολιτικούς δήμους, η οικονομική ανεξαρτησία, δηλαδή η δυνατότητα να χειρίζεσαι τα πράγματα μόνος σου με τους πόρους σου, υπάρχει μόνο στο 45% και στους μικρούς ορεινούς δήμους και μικρούς ηπειρωτικούς δήμους μόνον στο 25%. Άρα υπάρχει το μείζον πρόβλημα της έλλειψης της χειραφέτησης της αυτοδιοίκησης, υπό την έννοια της διαφανούς, ορθής και κανονικής διαχείρισης των πόρων. Εδώ λοιπόν η συζήτηση έπρεπε να έχει και αυτήν τη διάσταση. Περιλαμβάνεται σε ένα από τα 10 σημεία γιατί δεν πρέπει να στρέψουμε το ενδιαφέρον μας μονάχα στο σχέδιο που παρουσιάστηκε απλώς για τις εκλογές, αλλά πρέπει να δούμε και το βάθος στις σχέσεις κράτους – περιφερειών – δήμων. Προχθές, είχα την τιμή, να με ορίσει η ΚΕΔΕ ως εκπρόσωπο στην επιτροπή σύνταξης των νέων κωδίκων της αυτοδιοίκησης. Είναι ένα σημαντικό θεσμικό βήμα. Είναι η πρώτη φορά που η πολιτεία, αντιλαμβανόμενη πλήρως τον ρόλο της και πως οι δήμαρχοι αποτελούν την προμετωπίδα στην υπεράσπιση και στην ικανοποίηση των δικαιωμάτων των πολιτών, μπορούν να έχουν γνώμη πριν δουν να τους έρχεται ένα νομοσχέδιο και να συνδιαμορφώνουν αποφάσεις.
Άρα το 10ο (σ.σ. ανακατανομή αρμοδιοτήτων μεταξύ δήμων, περιφερειών, αποκεντρωμένων διοικήσεων και κεντρικού κράτους) είναι πολύ σημαντικό και βεβαίως αντικατοπτρίζει και την δέσμευση της χώρας στην εφαρμογή του Χάρτη Τοπικής Δημοκρατίας του Συμβουλίου της Ευρώπης, που έχουμε υπογράψει από το 1989 πού προβλέπει αντιστοίχιση αρμοδιοτήτων, πόρων και στελεχών. Δεν μπορεί η δήμοι να έχουν 70.000€ για τη συντήρηση των σχολείων (για παράδειγμα) και να απαιτούνται 300.000€. Δεν μπορούμε να είμαστε λειτουργικοί και αναγκαζόμαστε να προσφύγουμε σε λύσεις αλχημείας οι οποίες ποτέ δεν έχουν το αποτέλεσμα που θα έπρεπε να έχουν. Υπάρχει επίσης μία τεράστια δυσκολία, καθώς κεντρικοί δρόμοι στην Αθήνα ή στην Θεσσαλονίκη ή στην Λάρισα-για παράδειγμα – ανήκουν σε τρεις και ακόμη και εξειδικευμένοι διδακτορικοί επιστήμονες ή φοιτητές δεν μπορούν να βρουν το εύρος των αρμοδιοτήτων και τις επικαλύψεις. Αυτή η προσπάθεια λοιπόν που γίνεται τώρα, είναι πολύ σημαντική και μέχρι το τέλος Μαΐου πρέπει να καταλήξει σε καταρχάς κωδικοποιήσει και σε αναμόρφωση όλων αυτών των διατάξεων που εμποδίζουν την λειτουργικότητα συνολικά του κράτους”.
“ΧΡΗΣΙΜΟ ΜΕΤΡΟ ΤΟ…”ΜΙΝΙ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑΣ””
Επιπλέον, αναφορικά με το ζήτημα του ορισμού επιπλέον υποψηφίων συμβούλων χωρίς σταυρό, ο ίδιος υπογραμμίζει ότι “αναφορικά με αυτό το ζήτημα που θέσατε, δηλαδή την εκλογή ανθρώπων χωρίς σταυρό (ένα μίνι “επικρατείας”) πιστεύω ότι είναι ένα χρήσιμο μέτρο, υπό την έννοια ότι θα μπορεί ο υποψήφιος δήμαρχος, ο υποψήφιος συνδυασμός, να εντάξει έναν άνθρωπο που δεν έχει ευρύτητα στην λαϊκή επιδοκιμασία, αλλά θα μπορούσε να είναι χρήσιμος ως εξειδικευμένος (για παράδειγμα) στον χωροταξικό σχεδιασμό ενόψει τον Τοπικών Χωρικών Σχεδίων και όλων των πρωτοβουλιών του αντίστοιχου υπουργείου. Θέλω να πω ότι μερικές φορές αποθαρρύνονται κάποιοι άνθρωποι που ξέρουν ότι αν κατέβουν (και λόγω του αντικειμένου της δουλειάς τους αλλά και λόγω της προσωπικότητάς τους) δεν θα μπορέσουν να εκλεγούν ή δεν έχουν ασχοληθεί με την δημοφιλία. Διότι για να είσαι κοινωνικά αποδεκτός και αρεστός, να κινείσαι, να διαθέτεις χρόνο κλπ. Κάποιοι άνθρωποι – χωρίς αυτό να προσβάλει την ευρύτητα της κοινωνίας- όπως ένας καλός επιχειρηματίας, πού από το αντικείμενό του θα μπορούσε να είναι χρήσιμος (χωρίς να υπάρχει σύγκρουση συμφερόντων) στο θέμα της εστίασης, στο θέμα του σχεδιασμού μιας παραλιακής ζώνης κλπ, θα ήταν χρήσιμοι, εφόσον η πολιτεία προβλέψει ακριβώς αυτό που λέει και το εξειδικεύσει”.
“ΘΑ ΤΑ ΠΟΥΜΕ ΣΤΗΝ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΛΟΓΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ”
Αναφορικά με τις αλλαγές στην εκλογική διαδικασία, ο κ. Αγγελόπουλος, τονίζει τα εξής:
“Όταν ένα θέμα εισάγεται για πρώτη φορά, χωρίς να γνωρίζει η αυτοδιοίκηση πώς αυτό παρουσιάζεται, παρόλη την ανακοίνωση ότι κάτι θα παρουσιάζονταν, πάντοτε φέρνει μία δυσκολία στην ανάλυσή του, στην διάρθρωσή του, αλλά και στην αποτελεσματικότητά του. Προφανώς εδώ έχουμε ένα θέμα κατά αρχάς σημαντικής διαβούλευσης (το πώς εγώ, για παράδειγμα, θα μπορούσα να εξηγήσω στους δημότες πώς ψηφίζουμε με α’ προτίμηση, με β’ προτίμηση, με συνδυασμό προτιμήσεων κλπ) και όλα αυτά είναι πολύ δύσκολο -εκτός των μεγάλων αστικών κέντρων αλλά και εκεί- να γίνουν κατανοητά. Άρα, όπως σωστά αναφέρατε, εδώ υπάρχει μία εγγενής δυσκολία που δεν ξέρω και κατά πόσο μπορεί να σταθεί συνολικά στην καθημερινή πρακτική της διαφανούς διαδικασία των αρχαιρεσίων. Αυτό δημιουργεί μία σύγχυση, τουλάχιστον όπως ακούστηκε προχθές. Από εκεί και πέρα βέβαια η ΚΕΔΕ επιφυλάσσεται και βεβαίως όλοι εμείς που ασχολούμεθα, για να εκφέρουμε άποψη μέσω της διαβούλευσης και μέσω πραγματικών επιχειρημάτων και σημείων αναφοράς, για να μπορέσουμε να αντιγυρίσουμε, να αναστρέψουμε ή να βρούμε μία “χρυσή τομή” στο θέμα της εκλογής. Βεβαίως θα πρέπει να πω ότι ο καταρτισμένος Υπουργός Εσωτερικών πού έχει προσφέρει στην αυτοδιοίκηση, προχθές, παρουσιάζοντας το σχέδιο “μονοπώλησε” το ενδιαφέρον των συνέδρων και μετέτρεψε και την δική σας προτεραιότητα (όλων των ΜΜΕ) στην μόνιμη αναφορά -και τις επόμενες μέρες προφανώς- στο νέο σύστημα εκλογών. Κατά την προσωπική μου άποψη, δεν είναι όλα θέματα οικονομικής. Να πούμε δηλαδή ότι γλιτώνουμε έξοδα από την έλλειψη δύο γύρων. Αυτό είναι το μετά αποτέλεσμα. Το πρώτο αποτέλεσμα είναι πώς τηρούμε τον χάρτη της Τοπικής Δημοκρατίας στο Συμβούλιο της Ευρώπης (έλεγχος για το οποίο θα γίνει περι τα τέλη Νοεμβρίου στην Ελλάδα) και πώς οι πολίτες εκφράζονται χωρίς δυσκολίες. Πιστεύω ότι η ψηφιοποίηση και η ηλεκτρονική ψήφος, προσφέρει υπηρεσίες. Πρέπει να περάσουμε σε μία επόμενη εποχή με προετοιμασία μας από τώρα. Τέλος να πω ότι χωρίς στελεχώσεις και εξειδικευμένους ανθρώπους για να τα διαχειριστούν αυτά (μόνιμα στελέχη) δεν μπορεί να υπάρξει πρόοδος”.
“ΠΙΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΗ ΚΑΙ ΠΙΟ ΑΝΑΛΟΓΙΚΗ Η ΕΚΛΟΓΗ ΣΤΑ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΤΙΚΑ ΟΡΓΑΝΑ”
Κλείνοντας σε ερώτηση της “Θ” αναφορικά με το αν είναι εφικτά – από τις παραπάνω αλλαγές- τα δίκαια και δημοκρατικά αποτελέσματα, ο κ. Αγγελόπουλος άπαντα ως εξής:
“Πρέπει να διασφαλίζεται μία ελάχιστη δύναμη που θα εκπροσωπεί την κοινωνία. Αν δούμε οτι τα αποτελέσματα – για παράδειγμα-για εκλεγμένους δημοτικούς συμβούλους του Δήμου Αθηναίων, βλέπουμε αριθμό ψήφων (από έναν αριθμό και μετά) πού είναι ελαχιστότεροι σε αριθμό. Υπάρχουν δηλαδή εκλεγμένοι με 300 ψήφους σε έναν Δήμο Αθηναίων, κάτι που απέχει πολύ από την λαϊκή εντολή. Εδώ το σύστημα έχει ένα θέμα. Με όλο το σεβασμό, όταν βλέπετε ότι υπάρχει ένας αντιδήμαρχος με 500-600 ψηφοδέλτια, ενώ το μέτρο θα ήταν κανονικά στα 3000 -4000 ψηφοδέλτια, αντιλαμβάνεστε ότι αυτό πάσχει. Άρα πάμε σε δημιουργία μιας “γέφυρας” απόψεων πού πρέπει με υπομονή, επιχειρήματα και κυρίως θετική διάθεση, να βρεθεί, να εξομαλυνθεί ή να λειτουργήσει με κάποιο τρόπο. Τέλος χαίρομαι που στο συνέδριο της Ρόδου εκπροσωπείται πλήρως η ΑΜΘ και μάλιστα με πολύ ουσιαστικές παρεμβάσεις και από τον πρόεδρο της ΠΕΔ ΑΜΘ και Δήμαρχο Νέστου και από τους άλλους αιρετούς. Να σας πω επίσης ότι αν η αυτοδιοίκηση δεν είναι στην “πρώτη γραμμή” και δεν είναι ο “οπλισμένη ” με τα κατάλληλα μέσα, οι κοινωνίες δεν προχωρούν”.
Αξίζει να σημειωθεί ότι χθες Παρασκευή, το απόγευμα, πραγματοποιήθηκε και ομιλία του Πρωθυπουργού της χώρας Κυριάκου Μητσοτάκη στο συνέδριο της ΚΕΔΕ.
