Το πρόβλημα της στέγασης για δημόσιους υπαλλήλους που εργάζονται σε τουριστικές περιοχές και απομακρυσμένα νησιά της χώρας μας δεν είναι νέο.
Όμως, με την αυξανόμενη τουριστική κίνηση και τη συνεπαγόμενη αύξηση των μισθωμάτων, το ζήτημα έχει λάβει εκρηκτικές διαστάσεις τα τελευταία χρόνια. Το Υπουργείο Τουρισμού, αναγνωρίζοντας την ανάγκη για άμεση και πρακτική λύση, παρουσιάζει ένα φιλόδοξο νομοσχέδιο που επιδιώκει να δώσει διέξοδο σε αυτό το αδιέξοδο.
Μέσω του νομοσχεδίου αυτού, θα παρέχεται η δυνατότητα στους αρμόδιους φορείς, όπως το Υπουργείο Παιδείας, το Υπουργείο Υγείας, η Αστυνομία και η Πυροσβεστική, να μισθώνουν καταλύματα για τη φιλοξενία του προσωπικού τους. Τα καταλύματα αυτά, που θα προέρχονται κυρίως από τα δωμάτια προσωπικού ξενοδοχείων, θα εξυπηρετούν τις ανάγκες των υπαλλήλων σε περιοχές όπου η εξεύρεση στέγης είναι σχεδόν αδύνατη, ειδικά κατά τους θερινούς μήνες.
Πώς η έλλειψη στέγης υπονομεύει τις Δημόσιες Υπηρεσίες
Η στέγαση δημοσίων υπαλλήλων σε τουριστικούς προορισμούς έχει αναδειχθεί σε έναν από τους μεγαλύτερους παράγοντες υποστελέχωσης των δημόσιων υπηρεσιών. Δάσκαλοι, γιατροί, αστυνομικοί, πυροσβέστες, και άλλοι λειτουργοί καλούνται να υπηρετήσουν σε περιοχές όπου τα διαθέσιμα ενοικιαζόμενα ακίνητα είναι ελάχιστα και οι τιμές εξαιρετικά υψηλές.
Στα νησιά των Κυκλάδων, όπως για παράδειγμα η Μύκονος και η Σαντορίνη, όπου οι τουρίστες κατακλύζουν κάθε διαθέσιμο χώρο, η κατάσταση είναι ιδιαίτερα δύσκολη. Ιδίως από τη στιγμή που οι ιδιοκτήτες προτιμούν να νοικιάζουν τα ακίνητά τους σε επισκέπτες (μέσω π.χ. πλατφορμών τύπου Airbnb), διασφαλίζοντας πολλαπλάσια έσοδα σε σύγκριση με τα συμβατικά ενοίκια. Αυτό αφήνει τους δημόσιους υπαλλήλους, που συχνά διαθέτουν περιορισμένους προϋπολογισμούς για στέγη, χωρίς επιλογές.
Οι συνέπειες αυτής της στεγαστικής κρίσης είναι αισθητές σε πολλαπλά επίπεδα. Ελλείψεις σε δασκάλους οδηγούν σε μη επαρκώς στελεχωμένα σχολεία, περιορισμένος αριθμός γιατρών αφήνει τους πολίτες χωρίς άμεση πρόσβαση σε βασικές ιατρικές υπηρεσίες, ενώ η υποστελέχωση αστυνομικών και πυροσβεστών υπονομεύει την ασφάλεια και την πυρασφάλεια, ειδικά σε περιοχές με αυξημένες ανάγκες λόγω των τουριστικών ροών.
Τι θα προβλέπει το νέο σχέδιο νόμου
Το νομοσχέδιο που προτείνει το Υπουργείο Τουρισμού στοχεύει να αντιμετωπίσει αυτή την πολυεπίπεδη κρίση. Θα δίνεται η δυνατότητα εκμίσθωσης καταλυμάτων προσωπικού από ξενοδοχεία, που σε πολλές περιπτώσεις αποτελούν τη μοναδική διαθέσιμη επιλογή στέγασης στις τουριστικές περιοχές. Αυτό το μοντέλο συνεργασίας μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού τομέα προβλέπει ότι οι υπηρεσίες που έχουν ανάγκη στέγασης προσωπικού θα μπορούν να αιτούνται συγκεκριμένα δωμάτια από ξενοδοχεία, με τους όρους και τις προδιαγραφές να καθορίζονται μέσω θεσμοθετημένων συμφωνιών. Τα δωμάτια που θα παραχωρούνται δεν θα είναι τα κύρια τουριστικά καταλύματα, αλλά δωμάτια προσωπικού που ήδη προβλέπονται από την ξενοδοχειακή νομοθεσία.
Για παράδειγμα, τα δωμάτια αυτά θα πρέπει να πληρούν συγκεκριμένες ελάχιστες προδιαγραφές, όπως εμβαδό τουλάχιστον 14 τ.μ. για ένα δίκλινο δωμάτιο και κοινόχρηστη κουζίνα εμβαδού τουλάχιστον 15 τ.μ., προκειμένου να διασφαλίζεται η αξιοπρεπής διαμονή των φιλοξενούμενων υπαλλήλων.
Θεσμοθέτηση δωματίων προσωπικού
Η έννοια των δωματίων προσωπικού στα ξενοδοχεία εισήχθη νομοθετικά για πρώτη φορά νωρίτερα φέτος (άρθρο 66 του ν. 5121/2024), δημιουργώντας τις βάσεις για τη σημερινή πρωτοβουλία. Τα δωμάτια αυτά μπορούν να ανεγείρονται είτε εντός των οικοπέδων που βρίσκονται τα ξενοδοχεία είτε σε ξεχωριστά οικόπεδα, με αυστηρούς όρους και προϋποθέσεις. Η θεσμοθέτηση αυτών των υποδομών έχει ήδη προσελκύσει το ενδιαφέρον επενδυτών και εταιρειών ανάπτυξης ακινήτων, που διαβλέπουν προοπτικές σε αυτή τη νέα κατηγορία ακινήτων. Με το νέο νομοσχέδιο, οι ξενοδοχειακές επιχειρήσεις αποκτούν κίνητρα να επενδύσουν περαιτέρω στις συνοδευτικές αυτές εγκαταστάσεις, ενισχύοντας την υποδομή τους και καλύπτοντας παράλληλα ζωτικές κοινωνικές ανάγκες.
Η ανάγκη για βιώσιμες λύσεις στο στεγαστικό πρόβλημα των δημόσιων υπαλλήλων δεν περιορίζεται όμως μόνο στους τουριστικούς προορισμούς. Παρόμοιες προκλήσεις καταγράφονται και σε ορεινές ή απομακρυσμένες περιοχές, όπου οι υποδομές ενοικίασης κατοικιών είναι εξαιρετικά περιορισμένες. Η εφαρμογή του νομοσχεδίου θα έχει άμεσο αντίκτυπο τόσο στις τοπικές κοινωνίες όσο και στους ίδιους τους υπαλλήλους, οι οποίοι θα έχουν τη δυνατότητα να ζουν και να εργάζονται υπό αξιοπρεπείς συνθήκες. Αυτό θα συμβάλει στην εξισορρόπηση των ανισοτήτων μεταξύ των τουριστικών και μη τουριστικών περιοχών, εξασφαλίζοντας τη σταθερή λειτουργία των δημόσιων υπηρεσιών που αποτελούν πυλώνα της κοινωνικής ευημερίας.
Επόμενα βήματα και προοπτικές
Το νομοσχέδιο βρίσκεται ήδη σε φάση δημόσιας διαβούλευσης, με τις λεπτομέρειες εφαρμογής να καθορίζονται στο τελικό στάδιο ψήφισής του από τη Βουλή. Παρότι πρόκειται για ένα φιλόδοξο και καινοτόμο μέτρο, θα χρειαστεί να αντιμετωπιστούν πρακτικές προκλήσεις, όπως η διασφάλιση επαρκούς χρηματοδότησης, ο έλεγχος των προδιαγραφών των καταλυμάτων και η αποδοχή του από την ξενοδοχειακή κοινότητα. Ωστόσο, η εφαρμογή του μπορεί να αποτελέσει ορόσημο στην προσπάθεια εξεύρεσης λύσεων για τις αυξανόμενες ανάγκες στέγασης σε κρίσιμες περιοχές της χώρας.
