«Μου αρέσουν πολύ οι καταδύσεις, αλλά κάθε χρόνο βλέπω τουλάχιστον πέντε νεκρές χελώνες. Λυπάμαι πολύ», εκμυστηρεύεται στην «Κ» ο 11χρονος Ζήσης από τα Αβδηρα της νότιας Ξάνθης στη Θράκη.
Κάθε χρόνο, από τον Μάιο μέχρι να χειμωνιάσει, ο Ζήσης βουτάει μαζί με τον πατέρα του για ψαροντούφεκο ή ελεύθερη κατάδυση στη θάλασσα του Θρακικού Πελάγους, που απέχει μόλις 5 χλμ. από το σπίτι του, καθώς καταδύσεις με μπουκάλες στην παραλία κοντά στα Αβδηρα όπου διαμένει απαγορεύονται λόγω της ύπαρξης θραυσμάτων αγγείων αρχαιολογικού ενδιαφέροντος. Ο ίδιος πάντως θέλει να πάρει δίπλωμα δύτη σαν τον πατέρα του όταν μεγαλώσει. «H θάλασσα είναι μέσα στην καθημερινότητά μας», υπογραμμίζει ο Μιχάλης Βαγγούσης, ο οποίος, ως ερασιτέχνης δύτης από νεαρή ηλικία, γνωρίζει καλά τα νερά της ευρύτερης περιοχής, σε Αλεξανδρούπολη, Καβάλα, Θάσο.
Ο Μιχάλης Βαγγούσης με ένα νεκρό δελφίνι.
Το φαινόμενο της πλαστικής ρύπανσης στη θάλασσα παρατηρείται τα τελευταία 20 χρόνια κυρίως λόγω της οικιστικής ανάπτυξης, εξηγεί ο κ. Μιχάλης. Πρόκειται για μικροπλαστικά, όχι τοξικά απόβλητα, «πολλοί δεν έχουν αυτό που λένε περιβαλλοντικές ευαισθησίες». Καθ’ όλη τη διάρκεια της συζήτησης, ο κ. Μιχάλης τονίζει την ιδιαίτερη σημασία της ιδιωτικής πρωτοβουλίας στα ζητήματα προστασίας του περιβάλλοντος. «Με τη γυναίκα μου συνηθίζουμε, όταν πηγαίνουμε για μπάνιο, να μαζεύουμε τα σκουπίδια που βρίσκονται σε ακτίνα 50-60 μέτρων. Γόπες βυθισμένες στην άμμο, σακούλες και πλαστικά ποτήρια που απλώς βαρέθηκαν να πετάξουν στον κάδο. Mε τον Ζήση απομακρύνουμε συχνά και δίχτυα ψαράδων από τον βυθό. Με χαρά διαπιστώνουμε ότι και άλλοι έχουν αρχίσει να μας μιμούνται σιγά σιγά», προσθέτει.
Ωστόσο, αρκετά είναι τα σημεία στον βυθό όπου μαζεύονται πάρα πολλά πλαστικά, διακριτά λόγω των ρηχών υδάτων της περιοχής. «Σχηματίζονται “βαθουλώματα” εξαιτίας των ρευμάτων, επιφάνειες 500-600 τ.μ. γεμάτες πλαστικό. Και το φαινόμενο γίνεται όλο και πιο έντονο», λέει ο κ. Μιχάλης. Τα μικροπλαστικά, «τα μικρά και πιο ύπουλα θραύσματα πλαστικού», έχουν φτάσει σε επίπεδα-ρεκόρ στη Μεσόγειο, σύμφωνα με εκτιμήσεις του WWF, οι οποίες κάνουν λόγο για 70.000-130.000 τόνους μικροπλαστικών και 150.000-500.000 τόνους μακροπλαστικών που απορρίπτονται στις ευρωπαϊκές θάλασσες ετησίως.
Την τελευταία φορά που ο κ. Βαγγούσης βούτηξε με τον γιο του στα νερά της Θράκης, εκτός από πλαστικές σακούλες και μπουκάλια, εντόπισαν μια μεγάλη θαλάσσια χελώνα νεκρή. Σύμφωνα με τον κ. Μιχάλη, η συχνότητα που συναντούν νεκρές χελώνες κατά τις θαλάσσιες περιηγήσεις τους αυξάνεται σημαντικά χρόνο με τον χρόνο. «Πριν από πέντε χρόνια μπορεί να συναντούσαμε μία μόνο νεκρή θαλάσσια χελώνα όλο τον χρόνο. Τώρα μπορεί να δούμε πέντε ή έξι». «Μπαμπά, να βγάλουμε ένα βίντεο, να το ανεβάσουμε στο YouΤube για να μάθουν όλοι τι συμβαίνει άμα πετάμε σκουπίδια και πλαστικά στη θάλασσα», είπε ο Ζήσης την περασμένη εβδομάδα όταν έγινε ξανά μάρτυρας του ίδιου δυσάρεστου συμβάντος. Και έτσι έγινε. Ο κ. Μιχάλης με τον κατάλληλο εξοπλισμό τράβηξε βίντεο τον γιο του δίπλα στην άτυχη χελώνα. «Είναι ένα πολύ όμορφο ζώο», λέει ο 11χρονος λάτρης της θάλασσας.
Παρατημένα δίχτυα στον βυθό.
Οπως σημειώνει στην «Κ» η συντονίστρια του Προγράμματος Σεκανίων Zακύνθου του WWF Ελλάς για την προστασία της Caretta caretta, Χαρίκλεια Μυνώτου, συχνά η θνησιμότητα των θαλάσσιων χελωνών συνδέεται με την κατάποση πλαστικών. Ενδεικτικά, σε στομάχι χελώνας έχουν βρεθεί έως και 150 πλαστικά κομμάτια, σύμφωνα με την πρόσφατη μελέτη του WWF «Σώζοντας τη Μεσόγειο από την πλαστική ρύπανση». Σε σύνολο 134 μεσογειακών ειδών που έχουν καταπιεί πλαστικό, τα τρία είναι είδη θαλάσσιας χελώνας, ενώ μία στις δύο έχει καταπιεί πλαστικό επειδή το μπερδεύει για μέδουσες.
Επόμενο βήμα
«Την επόμενη φορά θυμήσου τη δυσάρεστη εικόνα μιας νεκρής χελώνας και σκέψου: Κράτησε τις θάλασσες και τους ωκεανούς καθαρούς. Οχι πλαστικά, όχι τοξικά απόβλητα. Κράτησε τον πλανήτη υγιή», είναι το μήνυμα του Ζήση στο βίντεο που κυκλοφορεί στο Διαδίκτυο εδώ και λίγες ημέρες και έχει προσελκύσει ήδη δεκάδες θεατές. Επόμενο βήμα του; Να μιλήσει στο σχολείο του, το Δημοτικό Αβδήρων για την εμπειρία του στη θάλασσα, αλλά και να μεταδώσει όσα έχει διδαχθεί από τους γονείς του. «Στο σχολείο λέω συνέχεια στους συμμαθητές μου να μην πετούν σκουπίδια, αλλά δεν ενδιαφέρονται. Αυτό με στενοχωρεί».
